An Example of Nineteenth-Century Mystical Poetry

Abstract

Makalede, 19. yüzyılda yaşayan mutasavvıf şair ve Nakşibendi tarikatının temsilcisi Huşhal Ğaribi’nin Kazakistan ve Özbekistan’da el yazmaları bölümünde mevcut olan divanının üç nüshası karşılaştırmalı olarak incelenmiş, şairin hayatı ve divanında yer alan şiirler bilgiler ortaya konmuştur. Kaşgar’da Huşhal Ğaribi adıyla tanınan şair, memleketinde ortaya çıkan siyasi olaylar nedeniyle Fergana vadisine göç etmek zorunda kalmış ve edebi faaliyetlerine burada devam etmiştir. Kaşgar’da yazılan eserleri günümüze kadar tam olarak açığa çıkarılmamıştır. Kokand Hanlığı tebasında ortaya çıkan “Divan”ın yayınlanan Mukaddime kısmında verilen bilgilerden Huşhal Ğaribi’nin hayatı hakkında bilgi sahibi olmaktayız. Klasik divan şiiri özelliklerine göre yazılmış “Divan”da, eserin yazışlış tarihi hakkında bilgi yer almaktadır. Ayrıca bazı beyanlarda Huşhal Garibi’nin Kokand Hanlığı sınırlarındaki edebi çevrede şairin kendine has önemli bir yer tuttuğu ifade edilmiştir. Elyazması eserlerde, Huşhal Ğaribi’nin Uyğur edebiyatının bir kısmını oluşturan tasavvuf şiirinin gelişmesinde önemli etkisi olduğu belirtilmiştir. El yazması divanın dört nüshasının olduğu bilinmekte olup incelememizde şahsi kütüphanede bulunan nüsha esas olarak alınmıştır.