ÇİN’İN DIŞ TİCARET POLİTİKASI VE EKONOMİK BÜYÜME ÜZERİNDEKİ ETKİSİ (1978-2022)

Abstract

Ülkelerin uyguladığı politikalar dış ticaretlerini yönlendirerek kendi ekonomilerini olumlu etkilemeye elverişlidir. Sosyalist düzende bu tür dış ticaret politikalarının rolü daha da belirgindir. Fakat ülkelerin ekonomik dinamiklerinin farklılığından dolayı dış ticaretin ülke ekonomisi üzerindeki etkisi de farklı olabilmektedir. Gelişmiş veya büyük ekonomilerin dış ticarete bağımlılığı nispeten azken, gelişmekte olan veya küçük ekonomiler daha fazla dış ticarete bağlı kalabilmektedir. Buradan yola çıkarak bu çalışmada Çin dış ticaret politikasının özellikleri ele alınmış ve dış ticaret politikalarının yönlendirmesiyle ortaya çıkan dış ticaret rakamlarının Çin'in ekonomisi üzerinde etkisinin olup olmadığı tespit edilmeye çalışılmıştır. Çalışmada öncelikle Çin'in kat ettiği ve mevcut düzenin temelini oluşturan geçmişine özet bakılmıştır. Ardından literatüre bağlı kalarak Çin'in dış ticaret politikasının endüstriyel gelişim, bölgesel kalkınma ve uluslararası ekonomik ve ticari kurallardaki değişikliklere uyum sağlama konusundaki özellikleri detaylıca aydınlatılmıştır. Daha sonra bu politikalar sonrası ortaya çıkan ithalat ve ihracat rakamlarının Çin ekonomisi üzerindeki etkisini araştırmak için yapılan çok değişkenli regresyon analizinde, istatistiksel olarak, Çin'in dış ticaret hacmindeki bir birim artışın Çin ekonomisinde 0,45 birim artışa yol açabileceği, ithalattaki bir birim değişim Çin ekonomisi üzerinde 0,27 birim aynı yöndeki değişimi ortaya çıkarabileceği, fakat ihracatın tek başına Çin ekonomisi üzerinde etkiye sahip olmadığı tespit edilmiştir. Granger nedensellik testinde ise istatistiksel olarak Çin'in GSYİH’sı, ihracat ve ithalatı arasında nedensellik ilişkisinin olmadığı gözlemlenmiştir. Bu sonuç literatürde geçen büyük ekonomilerin dış ticarete bağımlılığının azalacağı yönündeki fikri destekleme niteliğinde olup, büyük ekonomilerin değişimini değerlendirirken daha geniş çapta diğer makro ekonomik faktörleri de beraber değerlendirmek gerektiği şeklinde yorumlanmıştır.