DİLSEL ÇEVRE AÇISINDAN İSTANBUL’DA YAŞAYAN UYGURLAR ZEYTİNBURNU VE SEFAKÖY ÖRNEĞİ

Abstract

Bu makalenin araştırma konusu İstanbul’da (Zeytinburnu ve Sefaköy örneği) yaşayan Uygurların dilsel çevresi ile ilgili olup aynı zamanda bu konuda bilgi edinmek ve katkıda bulunmak amaçlanmaktadır. Dilsel çevre araştırmalarının asıl amacı bir toplumun sosyal, kültürel, politik ve ekonomik durumunu daha iyi analiz etmek ve açıklığa kavuşturmaktır. Son yıllarda İstanbul’un dilsel çevresi ile ilgili yapılan çalışmalarda, İstanbul’da yaşayan Uygurların dilsel varlığından neredeyse hiç bahsedilmemiştir. Oysaki yapılan saha çalışmaları, İstanbul’da belli bir nüfusa sahip Uygurların kendi toplulukları arasında çok ilginç bir dilsel çevre oluşturduğunu gösteriyor. Çünkü kendi ana vatanlarında Uygur Türkçesinin yasaklanması ve dillerinin kullanılmaması, onları yaşam mücadelesi verdiği diğer topraklarda kendi ana dillerini koruma ve yaşatma çabasına sevk etmiştir. Bunların içinde yeni bir dilsel çevre oluşturdukları İstanbul örneği (Zeytinburnu ve Sefaköy örneği) dikkate değerdir. İstanbul örneğindeki Uygurların oluşturduğu Uygur Türkçesi dilsel çevre, Berlin’deki Arapların Arapça çevresi, Bişkek’teki Uygurların Rusça veya Kırgız Türkçesi çevresi, Özbekistan’daki Uygurların Rusça veya Özbek Türkçesi dil çevresinden çok farklı görünmektedir. Aynı zamanda İstanbul örneğindeki Uygurların oluşturduğu dil çevresi, Uygurlar gibi Türkiye’ye göç edip yerleşen Kazak, Kırgız, Özbek gibi diğer Türk toplulukları arasında nadir rastlanan bir durum olarak gözükmektedir.