Almancadaki ikili Ad+Ad Birleşimlerinde önekimsiler

Abstract

Yeni sözcüklerin oluşum yolları ve adın hal çekimlerinin aksine sözcük üretimiyle ilgilenen sözcük yapımı, biçimbilimin alt alanı olarak karşımıza çıkmaktadır. Yeni sözcükler, eklerle oluşabildiği gibi iki sözcüğün bir araya gelerek oluşturduğu birleşimler yoluyla da gerçekleşmektedir. Biçimbilimde sözcük yapıcı biçimbirimler olarak adlandırılan bu ekler (önek, sonek, kaplayıcı ek), Almancada sözcük yapım yollarından biri olan türetme yoluyla sözcük üretimine katkı sağlamaktadır. Aynı zamanda iki bağımsız sözcüksel biçimbirimin yan yana gelerek oluşturduğu oluşumlar, yani birleşimler de sözcük yapım yollarından bir diğeridir. Bu ekler, bu birleşimlerde birinci ya da ikinci bağımsız sözcüksel biçimbirimlere eklenerek de sözcük üretimini sağlamakta ve kendi yapıları içinde sınıflar oluşturmaktadırlar. Diğer yandan söz konusu olan bu eklerin dışında ise tam olarak önek ya da sonek olmayan ancak onlar gibi hareket eden önekimsi ve sonekimsiler de mevcuttur. Önek ya da sonek eklendiği birime bağımlı iken, önekimsi ve sonekimsiler bağımsız sözcüksel biçimbirimlerdir. Bağımsız sözcüksel biçimbirim olmakla birlikte, eklendiği sözcüklerde aynı işlevi üstlenerek önek ve sonek gibi hareket ederler. Çalışmada belirlenen çerçeve dâhilinde Almancadaki birleşik sözcüklerden yalnız İkili Ad+Ad birleşimleri ele alınacaktır. Derleme Wahrig Deutsches Wörterbuch adlı sözlüğün 2011 baskısı esas alınarak yapılmıştır. Çalışmanın amacı gereği yabancı sözcükler derleme dışı tutulmuştur. Derlenen birleşimlerde sadece önekimsiler araştırılmış, çalışmaya sonekimsiler dâhil edilmemiştir. Çalışmada biçimbilimsel yöntem kullanılarak İkili Ad+Ad Birleşimlerinde önekimsilerin yapısal özellikleri incelenecektir.