ÖZ Rheum türleri tıbbi öneme sahiptir. Rheum ribes L. yerel olarak ışkın, uçkun ve uşgun olarak bilinmektedir. Genellikle Lübnan’da, İran’da ve Türkiye’nin doğusunda yetişmektedir. Rheum ribes L. bitkisinin çeşitli bölümlerinden elde edilmiş ekstraktlar birçok hastalığın tedavisinde kullanılmaktadır. Bu çalışmada, Rheum ribes L. ekstraktının hazırlanması, elde edilen toz ekstraktlarının Avrupa Farmakopesi’ne uygun olarak toz kontrollerinin yapılması, hazırlanan ekstraktın sert jelatin kapsül formülasyonunun elde edilmesi ve Rheum ribes L. ektstraktını içeren sert jelatin kapsüllerin kapsül kalite kontrol çalışmalarının yapılması, bitkisel ekstraktın in vitro olarak antioksidan özellik gösterip göstermediği incelenmiştir. Sert jelatin kapsüllere dolumu gerçekleştirilen Rheum ribes L. ekstraktlarında yığın dansitesi, sıkıştırılmış dansite, sıkıştırılabilirlik indeksi, hausner oranı, akış süresi, yığın açısı tayini, elek analizi; dolumu yapılan sert jelatin kapsüllere ise dağılma testi, ağırlık sapması testi yapılmıştır. Bitki ekstraktının antioksidan aktivitesi DPPH metodu ile ölçülmüştür. Elde edilen sonuçlara göre yığın açısı 26,66 ± 0.33 ̊ yığın dansitesi 0,37±0,06 g/ml, sıkıştırılmış dansite 0,46±0,09 g/ml, elek analizinin sonucuna göre d50: 214,734±12,36 µm, d90: 43,99±2,92 µm bulunmuş olup, yapılan dağılma testinde ise suni mide vasatında 1 dakika 12 saniyede, suni barsak vasatında 2 dakika 10 saniyede kapsüller dağılma göstermiştir, dolumları yapılan kapsüllerde ağırlık sapması 250,16±1.85 mg’dır. Rheum ribes L. ekstraktının IC50’si 74,1±4,8 µg /mL olarak bulunmuştur. Elde edilen verilere göre, Avrupa Farmakopesi baz alındığında kapsüllere dolum yapılan tozun akışkanlığı mükemmel, elek analizi sonucuna göre tozun inceliği çok kaba toz olarak bulunmuştur. Bu sonuçlara göre; Rheum ribes L. ekstraktı içeren sert jelatin kapsüllerin formülasyon açısından bir sorun teşkil etmediği ve piyasada gıda takviyesi olarak kullanılabileceği düşünülmektedir. Anahtar Kelimeler: Rheum ribes L., sert jelatin kapsül, oksidatif stres, kalite kontrol, Işkın
Read full abstract