Icelandic Universities Research Articles

‘Pushing or excluding the immigrants wouldn’t help in the learning process, you know’: an intersectional analysis of immigrant women’s higher education experiences

ABSTRACT Despite the diversity and inclusion efforts of higher education institutions, immigrant and minority students frequently experience marginalisation that adversely affects their academic progress. In this article, we examine the under-researched population of immigrant women in Icelandic universities. Drawing on the intersectionality perspective, we focus on how sociocultural differences shape immigrant women’s educational experiences. We explore how power relations and institutional whiteness play roles in either privileging or marginalising particular student populations. The data come from life-story interviews with 16 first-generation immigrant women from Africa, Asia, Europe and South America. We use thematic analysis to show how immigrant women face academic challenges and marginalisation in the forms of othering and (in)visibility based on gender, race, language and religion. Nevertheless, they demonstrate personal agency for their academic progress. The findings underline how discussions on (in)equity in Icelandic higher education would benefit from an intersectional approach.

Establishing a multicultural learning environment based on active knowledge exchange and mutual trust between teachers and students

Cultural and linguistic composition of the population of Iceland is constantly expanding. This brings new opportunities as well as challenges to the educational institutions that need to adapt to the new reality. Culturally responsive teaching and assessment methods have become increasingly important to motivate all students and provide them with equal opportunities. The research project, “It is not only the Teacher who is Talking; It is an Exchange”, was the first extensive qualitative study conducted in Icelandic universities to investigate immigrant students’ experiences of the learning environments and teaching methods. Forty-one first-generation immigrants participated in the study. The findings provided a deep insight into immigrant students’ experiences of being university students. The study brought to the forefront challenges that the participants experienced during the educational process, including language related issues, shortage of appropriate educational support and lack of clear policies regarding special assistance during examination periods. Furthermore, the study highlighted the importance of establishing a multicultural learning environment where every student has equal access and opportunity for personal development.

From [non] policy to practice: staff’s perspectives on support and services for students of immigrant background in Icelandic universities

ABSTRACT The aim of this qualitative study is to explore how staff at three Icelandic universities attend to the needs of students of immigrant background. The theoretical background includes critical multicultural studies which focus on analysing the position of minority groups in societies and education from a critical perspective [Parekh 2006. Rethinking Multiculturalism: Cultural Diversity and Political Theory. 2nd ed. New York: Palgrave Mcmillan]. Data were collected in interviews with 16 support staff and teachers at three Icelandic universities. Findings indicate that despite the lack of policies, many staff members use their life experience of working, teaching and personal connections with people of diverse background for teaching and for providing support for immigrant students.

Formal and informal support at Icelandic universities: experiences of staff members and immigrant students

Due to increased migration in recent decades, universities must adapt their practices to meet the needs of a changing student body. Many immigrant students desire to complete their studies at universities, yet factors such as language of communication and cultural traditions limit their possibilities. This paper comes out of a study titled Educational Aspirations, Opportunities and Challenges for Immigrants in University Education in Iceland. The findings are based on individual interviews with immigrant students and university staff members and focus group interviews with immigrant students. The theoretical framework of the study draws from the ideas of culturally competent counselling. This helps to analyse immigrant students’ experiences of formal and informal support during their university studies (Arredondo et al., 1996; Maunonen-Eskelinen, Kaikkonen & Clayton, 2005). Formal support constitutes institutional support provided by the universities, such as orientation programs and social activities of various kinds. Informal support, in contrast, incorporates other means of assistance to immigrant students either through those whom they trust, such as instructors, or community members in the role of cultural brokers. Immigrant students also get support through their present and former friends and through their extended family members. The findings indicate that, despite the challenges that immigrant students face at Icelandic universities, the majority were quite positive about their experiences as they described different types of formal and informal support which they obtained throughout their studies.

Immigrant students’ experiences of assessment methods used in Icelandic universities

ABSTRACT The paper comes from the first extensive qualitative research project on immigrant students’ experiences of higher education in Iceland. The aim of the paper is to explore immigrant students’ experiences of different assessment methods, such as summative, formative and group assessment, applied in three Icelandic universities. The analysis of the participant interviews revealed that teachers still frequently apply summative assessment methods involving high-stakes examinations, which the participants regarded as not beneficial. The participants highlighted the fact that high-stakes examinations neither motivate them nor promote active learning. The study also revealed that culturally responsive assessment is almost non-existent in Icelandic universities. Additionally, the participants wished for standardisation of the policies regarding special support during the examination periods for students whose native language is not Icelandic. The paper is highly relevant for teachers, policymakers and other academic personnel of universities with diverse student populations.

Námsframvinda nemenda í meistaranámi við Háskólann á Akureyri

Greinin fjallar um niðurstöður tilviksrannsóknar þar sem leitast var við að greina hvaða þættir styðja og hverjir hamla námsframvindu nemenda í meistaranámi við Háskólann á Akureyri. Tekin voru viðtöl við þrettán útskrifaða meistaranemendur af öllum fræðasviðum sem lokið höfðu námi á tímabilinu 2010 til 2016. Meginniðurstöðurnar eru þær að reglubundnar staðlotur í náminu opnuðu nemendum tækifæri til náms sem ekki hefðu gefist annars. Búsetutengdir þættir hömluðu aðeins að litlu leyti framvindu námsins þó að margir nemendur ættu um langan veg að fara í staðlotur. Konur gátu þess fremur en karlar að þær hefðu þurft að gera sérstakar ráðstafanir vegna fjarveru frá fjölskyldu meðan loturnar stóðu yfir. Nemendur töldu verkefnavinnu og hópavinnu styðja betur námsframvindu sína en fyrirlestra og próf. Einnig kom fram í máli nokkurra viðmælenda að kvenkyns kennarar legðu meiri áherslu á skipuleg vinnubrögð í kennslu og áætlunum en karlkennarar. Í máli allra viðmælenda mátti greina að tengslanetið sem þeir byggðu upp á námstímanum hefði haft jákvæð áhrif á námsframvinduna. Rannsóknin varpar ljósi á mikilvæga þætti tengda umgjörð, skipulagi og stoðþjónustu í háskólanámi sem gagnast geta við þróun einstakra námsleiða, sem og almennt í gæðastarfi háskólastofnana.

Þrástef, þagnir og mótsagnir um lýðræðislegt hlutverk íslenskra háskóla

Markmið þessarar greinar er að varpa ljósi á orðræðu um lýðræðislegt hlutverk íslenskra háskóla með greiningu á ráðandi stefnumótunarskjölum um háskóla. Þær spurningar sem leitast verður við að svara eru hvort og hvernig orðræða í opinberum stefnuskjölum um háskóla endurspeglar a) lýðræðislegt hlutverk háskóla og b) hvernig háskólum er ætlað að búa nemendur undir ábyrga þátttöku í lýðræðissamfélagi. Valin voru til greiningar lykilskjöl þar sem lagaumgjörð og stefna íslenskra háskóla birtist. Skipta má úrtakinu í þrennt, þar sem skjölin draga fram stefnu háskóla á þremur ólíkum stigum; frá heildarstefnu hins opinbera, til þeirra hugmynda og áhersluatriða sem háskólarnir velja að draga fram í stefnum sínum, og til ætlaðrar framkvæmdar eins og hún er sett fram í ársskýrslum skólanna. Niðurstöður greiningarinnar benda til þess að hugmyndir um lýðræðislegt hlutverk háskóla í opinberum stefnuskjölum séu óljósar og ómótaðar. Stefnur og ársskýrslur háskólanna endurspegla þó ákveðna lýðræðisáherslu, en þrástefið um gæði og samkeppnishæfni skyggir á þá áherslu.

Immigrant Students’ Experiences of Higher Education in Iceland: Why Does Culturally Responsive Teaching Matter?

The paper is based on the first, extensive, qualitative study on immigrant students’ experiences of university education in Iceland. The theoretical framework is based on culturally responsive teaching that derives from multicultural education theory which focuses on analysing the position of minority groups, including immigrants in societies with special attention to their access to education. According to the theory, culturally responsive teaching methods and balanced workload based on the students’ language abilities, previous experiences and background have positive effects on the immigrant students’ well-being and generally contribute to their sense of belonging in the universities (e.g. Gay, 2018; Nieto, 2010). The participants of the study are 41 immigrant university students who participated in focus group and individual interviews. The findings show that despite the fact that culturally responsive teaching as an established teaching method is still an uncommon phenomenon in Icelandic universities, the students’ experiences are highly positive, even when culturally responsive teaching is applied unsystematically by some teachers. Furthermore, the findings reveal that the students especially valued an atmosphere of care, trust and power-sharing in the classroom. The study makes a significant contribution to understanding immigrant students’ experiences of the education process in Icelandic universities that currently emphasise the importance of multicultural education and pay special attention to providing equal rights to education to everyone regardless of their origin. Furthermore, the study is relevant from a comparative perspective and contributes to the general discussion about immigrant students in higher education in Europe.

Communication and Group Work in the Multicultural Classroom: Immigrant Students’ Experiences

<p style="text-align:justify">The paper is part of the qualitative research project Educational Aspirations, Opportunities and Challenges for Immigrants in University Education in Iceland, conducted in Iceland’s three biggest universities. The main goal of the paper is to investigate immigrant students’ experiences of communication with teachers during the learning process and their perspectives on multicultural group work. Furthermore, the paper explores immigrant students’ experiences of learner-centred approach and culturally responsive teaching methods applied by some teachers. The data was collected through focus group interviews and qualitative, semi-structured individual interviews with immigrant students. The theoretical framework is mainly based on the constructivist theory, which emphasises the importance of communication and the learner-centred approach. Additionally, the theoretical framework includes multicultural education theory, which puts an emphasis on applying culturally responsive teaching methods in classrooms with diverse student populations. The analysis of the interviews revealed that the participants’ experiences of communication with teachers and peers were mostly positive. However, culturally responsive teaching is still a rare phenomenon in Icelandic universities. When it comes to the participants’ perspectives on group work, the experiences ranged from being highly positive to negative.</p>

„Ég virðist alltaf falla á tíma“: Reynsla nemenda sem glíma við námsvanda í Háskóla íslands

Háskólar þurfa að bregðast við aukinni fjölbreytni í hópi nemenda með því að mæta ólíkum þörfum þeirra. Í greininni eru kynntar niðurstöður rannsóknar á upplifun og reynslu nemenda sem stunda nám við Félagsvísindasvið Háskóla Íslands. Markmið rannsóknarinnar var að varpa ljósi á reynslu nemenda sem glíma við námsvanda. Leitað var svara við eftirfarandi rannsóknarspurningu: Hvað styður og hvað hindrar nemendur í HÍ sem glíma við námsvanda í að takast á við nám sitt? Tekin voru þrjú einstaklingsviðtöl og rýnihópsviðtal við sex nemendur í BA-námi við félagsráðgjafardeild. Niðurstöður sýna að viðmælendur voru ánægðir með ýmsa þætti í skipulagi námsins og fannst skilningur kennara á stöðu þeirra vera góður en töldu þó að í kennsluháttum væru ýmsar hindranir sem gerðu þeim erfitt fyrir. Þær hindranir felist meðal annars í erfiðleikum við aðlögun að háskólasamfélaginu, álagi í námi sem veldur streitu og kvíða og því að of lítið tillit sé tekið til námsvanda þeirra. Slík innsýn í viðhorf nemenda sem glíma við námsvanda getur gagnast kennurum við að taka tillit til fjölbreytileikans í nemendahópnum og stuðlað þannig að bættri sálfélagslegri líðan nemenda, sem aftur hjálpar þeim við námið. Auk þess sýna niðurstöður að aukin áhersla á kennslu í fræðilegum vinnubrögðum ásamt virkri endurgjöf í námi getur hjálpað nemendum með námsvanda.

Kennsla og stuðningur í íslenskum háskólum - Reynsla innflytjenda

Í kjölfar aukinna fólksf lutninga síðustu áratugi hefur innf lytjendum fjölgað í háskólum á Íslandi. Þessi grein er byggð á niðurstöðum rannsóknarverkefnisins Væntingar og tækifæri innf lytjenda a? I?slandi til ha?sko?lamenntunar og áskoranir henni tengdar (2016-2018) sem styrkt er af Ranni?s. Meginmarkmið rannsóknarverkefnisins er að öðlast skilning á upplifunum, reynslu, áskorunum og stuðningi við innf lytjendur í háskólanámi hérlendis. Í þessari grein eru kynntar helstu niðurstöður úr eigindlegri rannsókn með innf lytjendum sem eru núverandi og fyrrverandi háskólanemar á Íslandi. Gagna var af lað í rýnihópaviðtölum og einstaklingsviðtölum við alls 41 nemanda í þrem háskólum á Íslandi. Markmið rannsóknarinnar sem greinin fjallar um er að öðlast skilning á reynslu og upplifun innf lytjenda af kennsluaðferðum, áskorunum og stuðningi í þremur stærstu háskólunum á Íslandi, Háskóla Íslands, Háskólanum í Reykjavík og Háskólanum á Akureyri. Niðurstöðurnar benda til þess að f lestir þátttakendur upplifi að kennsluaðferðir í háskólunum séu nútímalegar. Þeir nefna hagnýtar kennsluaðferðir, svo sem umræðutíma og hópavinnu, og að byggt sé á þekkingu þeirra og reynslu. Skoðanir á þessum kennsluaðferðum eru þó mismunandi. Sumir þátttakendur telja hópavinnu vera góða, en aðrir upplifa hana sem tímasóun. Sumir sækjast eftir akademísku námi, á meðan aðrir vilja frekar læra eitthvað hagnýtt, sem þeir geti notað í framtíðarvinnu. Þá telja þátttakendur að jafnræði ríki milli nemenda og kennara í háskólunum, en það hafa þeir ekki alltaf upplifað í heimalöndum sínum. Niðurstöðurnar sýna einnig að nemendurnir eru langf lestir jákvæðir gagnvart kennslu og stuðningi í íslenskum háskólum en þeir glíma við ýmiss konar áskoranir. Fram kemur að þeir leita eftir mismunandi stuðningi, bæði formlegum og óformlegum, svo sem betra aðgengi að formlegum upplýsingum fyrir innf lytjendur á innra neti og á vefsíðum háskólanna. Óformlegur stuðningur, svo sem frá íslenskum samnemendum, t.d. við nemendur sem hafa lítið tengslanet hér á landi, virðist heldur ekki mikill. Þátttakendur glíma einnig við ýmiss konar vandamál, einkum tungumálaerfiðleika, en einnig samskiptavandamál og skort á upplýsingum. Þátttakendur frá löndum utan EES/ES glíma við erfiðleika tengda dvalarleyfi sem geta haft mikil áhrif á nám og líðan. Þessi rannsókn getur nýst háskólum við að bregðast við aukinni fjölbreytni meðal háskólanema.

Staðsetning háskóla og menntabil í háskólamenntun

Umtalsverður munur er á hlutfalli háskólamenntaðs fólks á höfuðborgarsvæðinu og utan þess. Þetta menntabil skýrist að hluta til af fjölbreyttari atvinnumöguleikum háskólamenntaðs fólks á höfuðborgarsvæðinu en ýmsir aðrir efnahagslegir, félagslegir, menningarlegir og landfræðilegir þættir skipta þar einnig máli. Þannig hafa rannsóknir sýnt að staðsetning háskóla getur haft veruleg áhrif á búsetu brautskráðra háskólanema. Í þessari rannsókn eru áhrif íslenskra háskóla á menntunarstig og menntabil einstakra landsvæða metin á grundvelli manntals og spurningakannana meðal 25–64 ára íbúa landsins. Niðurstöður sýna að 28% íbúa höfuðborgarsvæðisins en 12–14% íbúa annarra landshluta hafa lokið prófi frá háskólum í Reykjavík. Mikill meirihluti háskólamenntaðra landsmanna hefur lokið prófi frá Háskóla Íslands. Hlutfallið er hæst á höfuðborgarsvæðinu en lægst á Akureyri, þar sem nánast jafn margir hafa lokið prófi frá Háskóla Íslands og Háskólanum á Akureyri. Á höfuðborgarsvæðinu og í öðrum þéttbýliskjörnum í seilingarfjarlægð á Háskólinn í Reykjavík næstmesta hlutdeild í háskólamenntuðum íbúum en á norðursvæði landsins er hlutdeild Háskólans á Akureyri næstmest. Flestir brautskráðir nemendur háskólanna í Reykjavík og Háskólans á Bifröst eru búsettir á höfuðborgarsvæðinu en búseta nemenda annarra háskóla er dreifðari um landið. Brautskráðir nemendur Háskólans á Akureyri skiptast nokkuð jafnt milli höfuðborgarsvæðisins, Akureyrar og annarra landsvæða en rúmlega helmingur brautskráðra nemenda Landbúnaðarháskóla Íslands er að vonum búsettur utan þéttbýlustu svæða landsins. Landsbyggðaháskólarnir útskrifa þannig nemendur sem eru mun líklegri til að búa utan höfuðborgarsvæðisins en áhrif þeirra á menntunarstig einstakra landsvæða eru einkum bundin við áhrif Háskólans á Akureyri á Akureyri og annars staðar á norðanverðu landinu. Eigi að hækka menntunarstig í öllum landshlutum og draga úr menntabili milli Reykjavíkur og annarra landshluta þarf að skilgreina slík markmið með skýrum hætti og ákveða hvort það skuli vera hlutverk allra háskóla eða sérstakt verkefni þeirra sem eru utan Reykjavíkur.

Creating Knowledge VIII: Practices, goals and visions for information literacy in higher education

This special issue of Nordic Journal of Information Literacy in Higher Education is a compilation of the Creating Knowledge VIII conference (CKVIII) held in Reykjavík, Iceland, 2-3 of June 2016. This was the second time Icelandic universities hosted the conference in cooperation with NordINFOLIT, a Nordic collaboration forum for information literacy.

Samfélagslegt hlutverk háskóla – Kostun í íslenskum háskólum

Samfélagið er helsti hagsmunaaðili háskóla sem hefur það meginhlutverk að sinna kennslu og rannsóknum. Akademískt frelsi (e. academic freedom) er lykilatriði í starfi háskóla en í því felst frelsi háskólakennara til að kenna og rannsaka. Á liðnum áratugum hefur hinu akademíska frelsi hins vegar verið ögrað af hálfu hagkerfisins og atvinnulífsins og í uppgjöri eftir efnahagshrunið 2008 þóttu háskólarnir hafa verið of handgengnir atvinnulífi og stjórnvöldum. Í þessari rannsókn er kastljósinu beint að samfélagslegu hlutverki háskóla (e. public role of universities), einkum afstöðu akademískra starfsmanna og sérfræðinga í háskólum til akademísks frelsis og kostunar (e. sponsorship) kennslu og rannsókna. Leitað var viðhorfa akademískra starfsmanna og sérfræðinga íslenskra háskóla til mismunandi fjármögnunar á kennslu og rannsóknum. Meðal niðurstaðna er að tæpur þriðjungur starfsmanna höfðu unnið að rannsóknum kostuðum af fyrirtækjum eða einkaaðilum á 3ja ára tímabili. Meirihluti svarenda var mótfallinn því að rannsóknir háskólamanna væru fjármagnaðar með styrkjum frá fyrirtækjum og tæpur helmingur að fjármögnun kæmi frá samkeppnissjóðum. Svarendur á sviði félags-, mennta-, hugvísinda og lista reynast mun líklegri en svarendur af öðrum vísindasviðum til að hafa áhyggjur af því að kostun af einkaaðilum ógni hlutlægni rannsókna. Svarendur sem tilheyra einkareknum háskóla eða stofnun með sjálfstæðan fjárhag reynast líklegri til að hafa unnið að rannsóknum sem kostaðar eru af fyrirtækjum eða einkaaðilum en svarendur sem tilheyra ríkisreknum háskóla eða rannsóknastofnun á fjárlögum. Reynast þeir fyrrnefndu mun hallari undir samkeppnissjóðina en þeir síðarnefndu og marktækt opnari fyrir fjármögnun frá fyrirtækjum.

Explaining gender inequality in Iceland: what makes the difference?

This article examines the explanations offered by men and women, at different academic ranks, for the scarcity of women in full professorial positions in Icelandic universities. Data derive from interviews and a survey involving the total Icelandic academic population. We test three hypotheses: Firstly, academics will not see family responsibilities as explanation, secondly, women will more often refer to a male-dominated environment and men more often to the ‘pipeline’ metaphor. Thirdly, the views of full professor women will be comparable to that of academic men. We find that the impact of the national context is considerably less than that of the gendered academic organizational context. Men and women explain gender inequality within academia differently. Moreover, full professor women are less convinced by the male-dominated environment explanation than lower-ranked women. The article calls for the visibility of gendered patterns in order to make changes.

Samfélagslegt hlutverk háskóla

Greinin fjallar um rannsókn á því á hvern hátt starfsmenn íslenskra háskóla skilja hlutverk háskóla og samfélagslegar starfsskyldur sínar og það mátað að fjórum ólíkum hefðum í starfsemi háskóla, Newman, Humboldt, Tómas frá Akvínó og Napoleons hefðinni. Spurningalisti var lagður fyrir alla akademíska starfsmenn og sérfræðinga við háskóla á Íslandi. Niðurstöður benda sterklega til þess að grunngildi Humboldt háskólans séu föst í sessi innan íslensks háskólasamfélags. Íslenskt háskólafólk metur mikils það hlutverk háskóla að vera gagnrýnið afl í samfélaginu og tekur undir hugmyndina um háskóla sem sjálfstætt griðland fræðanna þar sem akademískt frelsi er grundvallaratriði. Mikill meirihluti telur mikilvægt að settar verði reglur um kostun á háskólastöðum. Bendir það til að háskólafólk hafi áhyggjur af þeirri þróun að fjársterk hagsmunaöfl geri sig ómissandi við fjármögnun háskólastarfs með þeim afleiðingum að rannsakendur, sérfræðingar, kennarar og nemendur hafi ekki fullt frelsi til að leita sannleikans í hverju máli. Gagnrýni kemur fram á starfsumhverfi íslensks háskólafólks. Þar berast böndin að því kerfi sem notað er til að leggja mat á árangur háskólakennara og sérfræðinga og grundvallarákvarðanir um laun þeirra og framgang í starfi. Matskerfið er beintengt við hag og kjör starfsmanna og því mjög stýrandi. Notkun þess kann að hafa misfarist að því leyti að þeir hvatar sem tækið býr til virðast á skjön við þær faglegu hugsjónir sem háskólafólk aðhyllist að því er varðar þátttöku þess í samfélagslegri umræðu.

Distance Education and Academic Achievement in Business Administration: The case of the University of Akureyri

This paper first presents the development of distance education in Icelandic universities. Its second aim is to present a detailed analysis of the distance education practice at the University of Akureyri (UNAK), Iceland. Finally, the paper aims at analysing academic achievement, as well as attitudes towards courses, among campus and distance students in business administration at UNAK. The research is based on secondary data from the university’s information system and official statistics. The findings reveal that distance education has increased significantly in Iceland in recent years. UNAK has had a leading role in developing distance education at university level in Iceland. Nearly half the students at UNAK are enrolled in distance education. Females take longer to finish their study than males, but they receive higher grades than males. Distance students take up to a year longer to finish their BSc programme than campus students. The study also has shown that distance students tend to receive lower grades in business administration at UNAK, and they are older, on average, than local students. Finally, both groups of students seem to express similar attitudes towards taught courses within the faculty. More research is needed in order to fully understand the factors behind the different achievements of distance and campus students.