Yazar Cinsiyetini Sezgisel Düzeyde Ortaya Çıkaran Dilsel Birimler Üzerine Bir Örneklem Çözümlemesi

Abstract

Bu calismanin amaci, yazili bir metinde acik bir cinsiyet kodlayicisinin bulunmadigi durumlarda kadin ve erkek okuyucularin yazarin cinsiyetine iliskin algilama stratejilerini belirlemek ve cinsiyet algilamasini ortaya cikaran dilsel birimleri tespit etmektir. Turkcede erillik-disillik baglaminda dil kullanicisina ozgu dilbilgisel cinsiyet kodlayicisi bulunmadigindan metinlere olan cinsiyet yansimasi acik olarak sozluksel, sezgisel olarak ise bicemsel (stylistic) duzlemde gorulebilir. Dil kullanicisi tarafindan metin olusturulurken bazi dilbilgisel yapilarin cinsiyete ozgu secimlere duyarli oldugu varsayilmistir. Buna cinsiyet bicemi denebilir. Cinsiyete ozgu secimlerin Turkce dil kullanicilari acisindan bilissel bir ortaklik tasidigi dogru bir varsayimsa, metin olusturmada bircok dilbilgisel duzlemde gerceklesen secimlerin cinsiyet odakli oldugu kabul edilebilir. Bunu anlamak uzere uc farkli yas grubundan erkek ve kadin olarak esit olarak bolumlenmis katilimcilara bir erkek ve bir kadin olmak uzere gazete kose yazarlarinin sinema filmi uzerine yazdiklari iki farkli metin okutulmus ve yazarlarin cinsiyetinin tahmin edilmesi istenmis; ardindan tahminlerine ait dayanaklari metinden yola cikarak gostermeleri beklenmistir. Gozlemler, yazarin cinsiyetine iliskin katilimci cikarimlarinin dilbilgisel yapilardan cok sozluksel birimlere dayandigini gostermistir. Hizli duygu degisimi, elestirel dil kullanma gibi ozellikler metnin cinsiyetine iliskin cikarimlarda katilimcilarin belirledigi ust cinsiyet bicemleri olmustur.