Pötr Simon Pallas’ın Tüm Dillerin ve Lehçelerin Karşılaştırmalı Sözlüğü Üzerine Leksikografik İnceleme

Abstract

Zengin bir sozluk gelenegine sahip olan Rus sozlukbilimi, gelisme tarihi icinde onemli sozlukler ortaya koymustur. Bu sozluklerden bir tanesi, XVIII. yuzyilda II. Ekaterina emriyle hazirlanmis Tum Dillerin ve Lehcelerin Karsilastirmali Sozlugu Rus sozlukbilimde kavram sozluk turunun ilk orneklerindendir. Daha grandusesken karsilastirmali dilbilimine merak salan imparatorice, dunyanin tum dillerinin ortak bir kaynaktan gelmesi fikriyle evrensel sozlugun hazirlanmasi icin calismalar yurutmustur. II. Ekaterina tarafindan hazirlanan kelime listesi bu sozlugun temelini olusturmustur. Imparatoricenin topladigi bu malzeme daha sonraki calismalar icin Alman kokenli bilim adami Potr Simon Pallas’a verilmistir. 1787 ve 1789 yillarinda Tum Dillerin ve Lehcelerin Karsilastirmali Sozlugu iki cilt olarak yayinlanmistir. (Rus dilbilimde bu sozluk ayni zamanda II. Ekaterina sozlugu veya Pallas sozlugu olarak da adlandirilmaktadir). Bu kavram sozlugunde 285 Rusca sozcuk 200 dil ve lehceye cevrilmistir. Sozlugun dikkate deger iki ozelligi vardir. Bunlardan bir tanesi, sozlugun kavram sozluk ozelliklerine sahip olmasi; digeri ise sozlukte verilen dil ve lehce duzenidir.