Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde atasözleri ve deyimlerin öğretimine yönelik yapılan çalışmaların incelenmesi

Abstract

Bu araştırmada Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde atasözleri ve deyimlerin öğretimine yönelik yapılan bilimsel çalışmalar incelenmiştir. Alanyazın taraması sonucunda Türkçede mevcut atasözleri ve deyimlerin ders kitaplarındaki öğretim tekniklerinin dışında pek çok tekniğin geliştirildiği görülmektedir. Ancak bu teknikleri bir arada toplayan bir çalışmaya rastlanmamıştır. Bu araştırmada atasözü ve deyim öğretiminde yararlanılabilecek 29 çalışma doküman analizi yöntemi kullanılarak incelemeye alınmıştır. Buna göre Türkçe atasözü ve deyimlerin dizilerle, dilsel karşılaştırmalarla, metinlerle, şarkı ve türkülerle, sözcüksel tasnifle, hikâyelerle, bağlama uygun biçimde, yaratıcı dramayla, mnemonik teknikle, tamamlayıcı ölçme değerlendirmeyle, karikatürle, iletişimsel yaklaşımla öğretimine ilişkin 12 farklı teknik sunulduğu tespit edilmiştir. Belirlenen tekniklere ait içerikler doktora tezi, yüksek lisans tezi ve makale olmak üzere yayın türlerine ayrılmıştır. Çalışmalar kendi içlerinde karşılaştırmalı biçimde analiz edilmiş, benzerlikleri ve farklılıkları ortaya koyulmuştur. Araştırmacılara ait öneriler bir araya toplanmıştır. Araştırmanın bulgularına göre yayın türlerinin niceliği değerlendirildiğinde makale türündeki yayınların (15) ağırlıkta olduğu görülmektedir. Makale türünü, 12 adet çalışmayla yüksek lisans tezi takip etmektedir. Doktora tezi ise 1 çalışmayla sınırlıdır. Atasözü ve deyimlerin dizilerle ve dilsel karşılaştırmayla öğretimi, üzerinde en sık çalışılan tekniklerdir. Yaratıcı dramayla, mnemonik teknikle, tamamlayıcı ölçme değerlendirmeyle, karikatürle, iletişimsel yaklaşımla öğretim ise üzerinde az çalışılan tekniklerdir. Araştırma sonuçlarına dayanarak atasözleri ve deyimlerin öğretimine ilişkin öneriler sunularak sonraki çalışmalara katkı sağlamak amaçlanmıştır.