Concepts of rain in classical Turkish poetry

Abstract

Klasik Türk edebiyatı sahasındaki eserler incelendiğinde bu edebiyatta sevgi ve aşk dışında, kozmografik unsurlardan bitkilere; dinî ilimlerden batıl inanışlara; ayet, hadis iktibaslarından deyimlere kadar sosyal hayat içerisindeki iğneden ipliğe her şeye farklı bağlam ve vesilelerle yer verildiği görülmektedir. Bu bağlamda yağmur da şairlerin duygu, düşünce ve hayal dünyası içerisinde yer alan ve nispeten yaygın kullanımı olan bir temadır. Bu çalışmada isimleri kaynakçada yer alan 16. yüzyılda yaşamış 25 klasik Türk şairinin doğrudan yağmuru ele alan ya da bulut, dağ, gök gürültüsü gibi dolaylı olarak yağmurla irtibatlandırılan unsurları ihtiva eden beyitleri, ilgili divanlar taranarak tespit edilmiştir. Ardından tespit edilen beyitler, yağmurla ilişkilendirilen tabiî unsurlar; yağmurla benzetme veya mecaz ilgisi yoluyla ilişkilendirilen unsurlar; yağmurla ilgili âdet, inanış ya da tecrübeye dayalı bilgiler; yağmurla ilgili ayet, hadis ve deyimler; yağmurla ilgili diğer unsurlar alt başlıklarıyla incelemeye tabi tutulmuştur. Verilen bilgileri desteklemek için çalışmaya dâhil edilmiş örnek beyitler, makalenin bağlamına uygun olarak tasnif edilmiş ve açıklanmıştır. Yağmur ana başlığı çerçevesinde oluşturulan alt başlıklarla hazırlanan bu çalışmada klasik Türk edebiyatı şairlerinin yağmuru nasıl algıladıkları, hangi anlamlarla ve hangi unsurlarla irtibatlandırdıkları, yıllar içinde toplumsal ve kültürel hayat bağlamında yağmurla ilgili nasıl bir duygu, düşünce ve hayal dünyasının oluştuğu ortaya konulmaya çalışılmıştır.