Abstract
<p>Artykuł jest próbą ukazania analogii, które w języku polskim oraz w polskiej kulturze ludowej zachodzą między cielną krową i ciężarną kobietą. Podobieństwa te nie były do tej pory przedmiotem naukowych rozważań. W artykule omówiono je, opierając się na danych leksykalnych ze słowników (ogólnych i gwarowych) języka polskiego oraz danych kulturowych, wyekscerpowanych z XIX- i XX-wiecznych źródeł etnograficznych. Na podstawie tak dobranego materiału udało się pokazać szereg analogii – podobną konceptulizację ciąży kobiety i krowy oraz tożsame wartościowania ciężarnych samic, analogiczne praktyki przeciwdziałania bezpłodności, dyrektywy kulturowe, związane z ciężarną kobietą i cielną krową oraz zabiegi mające ułatwić poród czy późniejsze oczyszczenie, w kolejności także praktyki „prowokowania” oraz „zgadywania” płci mających się narodzić dzieci czy zwierząt. Przeniesienie zespołu praktyk związanych z poszczególnymi częściami okresu okołoporodowego kobiety na zwierzę świadczy, po pierwsze – o dużym znaczeniu krowy dla dawnego mieszkańca wsi, po drugie – ustanawia kulturową ekwiwalencję między ciężarną krową i ciężarną kobietą.</p>
Highlights
Analogie między kobietą ciężarną i cielną krowąArtykuł jest próbą ukazania analogii, które w języku polskim oraz w polskiej kulturze ludowej zachodzą między cielną krową i ciężarną kobietą
Zabiegów dotyczących kobiety ciężarnej jest o wiele więcej niż praktyk związanych z cielną krową, w artykule skoncentruję się jedynie na tych przykładach, które uwydatniają analogie między nimi[1]
Zakorzenionego w polszczyźnie obrazu ciąży i porodu, dziecko jest darem od Boga, ciąża zaś – stanem duchowym, psychicznym, na co wskazują nieco przestarzałe konstrukcje w stanie błogosławionym, w stanie łaski, przy nadziei ‘o matce spodziewającej się dziecka’ (Zdunkiewicz-Jedynak 2011)
Summary
Artykuł jest próbą ukazania analogii, które w języku polskim oraz w polskiej kulturze ludowej zachodzą między cielną krową i ciężarną kobietą. Na podstawie tak dobranego materiału udało się pokazać szereg analogii – podobną konceptulizację ciąży kobiety i krowy oraz tożsame wartościowania ciężarnych samic, analogiczne praktyki przeciwdziałania bezpłodności, dyrektywy kulturowe, związane z ciężarną kobietą i cielną krową oraz zabiegi mające ułatwić poród czy późniejsze oczyszczenie, w kolejności także praktyki „prowokowania” oraz „zgadywania” płci mających się narodzić dzieci czy zwierząt. Przeniesienie zespołu praktyk związanych z poszczególnymi częściami okresu okołoporodowego kobiety na zwierzę świadczy, po pierwsze – o dużym znaczeniu krowy dla dawnego mieszkańca wsi, po drugie – ustanawia kulturową ekwiwalencję między ciężarną krową i ciężarną kobietą. Zabiegów dotyczących kobiety ciężarnej jest o wiele więcej niż praktyk związanych z cielną krową, w artykule skoncentruję się jedynie na tych przykładach, które uwydatniają analogie między nimi[1]. Którą poprzedziły kilkuletnie poszukiwania materiałów dokumentacyjnych (dawnych i współczesnych), napisana jest z perspektywy specjalisty; część poświęcona kobiecie – z pozycji „świeżo upieczonej” matki
Sign-in/Register to view highlights & summary 
Published Version (
Free)
Talk to us
Join us for a 30 min session where you can share your feedback and ask us any queries you have
Schedule a call