Türkiye’de öz-düzenlemeli öğrenmeyle ilgili yürütülen tezlerde genel eğilimler

Abstract

Öz-düzenlemeli öğrenme, bireyin ortam koşullarına uyum sağlayarak kendi öğrenmesi için hedef belirleme, planlama, strateji geliştirme, bu stratejileri uygulama, uygulama aşamasında karşılaşılan olumsuzluklarla başa çıkma, uyum sağlama, süreci izleme, sonrasında da öz-değerlendirme yapması olarak tanımlanmaktadır. Öz-düzenlemeli öğrenme, öğrenmeyi öğrenmek olarak da tanımlanmakta ve öz düzenleme becerisi yüksek bireylerin akademik başarılarının da yüksek olduğu belirtilmektedir. Bu çalışmada, Türkiye’de öz-düzenlemeli öğrenmenin ele alındığı tezlerin genel eğilimlerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Çalışmamız nitel desende tasarlanmış olup, veri analizi doküman incelemesi yoluyla gerçekleştirilmiştir. 2004-2022 yılları arasında Türkiye’de öz-düzenlemeli öğrenmeyle ilgili yazılan tezler araştırmacılar tarafından belirlenen temalar doğrultusunda tematik içerik analizi yöntemi ile incelenmiştir. 78’i (%60,5) yüksek lisans ve 51’i (%39,5) doktora tezi olmak üzere ilköğretimden lisansüstüne kadar tüm düzeylerden bireyler üzerinde yürütülen toplam 129 tez çalışmasına ulaşılmıştır. Dokuzu tez kapsamında geliştirilmiş ve ikisi tez kapsamında uyarlanmış ölçekler olmak üzere incelenen 104 tezde ölçeklerin kullanıldığı görülmüştür. Tezlerde en çok ele alınan beş başlık ise şu şekildedir: 1-çeşitli eğitim yöntemlerinin öz-düzenlemeli öğrenmeye etkisi, 2-öz-düzenlemeli öğrenme düzeyi/hazırbulunuşluğu belirleme, 3-öz-düzenlemeli öğrenmenin akademik başarıya etkisi, 4-öz-düzenlemeli öğrenme müdahalesinin öğrenciler üzerine etkisi, 5-öz-düzenlemeli öğrenmeye etki eden faktörler. Öz-düzenlemeli öğrenme, yaşam boyu öğrenmenin bir parçası olarak her yaşta bireylerde geliştirilmesi gereken bir beceri olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu bağlamda tez araştırmalarının ilköğretimden lisansüstü düzeyine kadar tüm düzeylerde arttırılması önerilmektedir.