The phenomenon of sacred places based on the case study of Sanctuary of Our Lady of Consolation in Czerwińsk, Poland

Abstract

Sanktuaria są miejsca-mi o szczególnej atmosferze. Niekiedy z punktu widzenia obserwatora trudno określić czy zidentyfikować, na czym polega ich wyjątkowość i co składa się na nią. Co powoduje przeżycie duchowe przestrzeni nie tylko wyznawców, pielgrzymów, ale też zwykłych turystów? Wartości materialne i niematerialne najczęściej wskazywane przez badaczy krajobrazu. Skupiają się one głównie wokół obiektów, elementów wyposażenia miejsc świętych, wydarzeń historycznych, świętości, przenikaniu sacrum z profanum, atmosferze budującej ich specyfikę jako miejsc świętych. Obserwując ich współczesne działanie, ważną jednak kwestią jest złożoność funkcji przez nie pełnionych, co wpływa na właściwości poszczególnych obiektów. Ideą i celem niniejszego artykułu jest przed-stawienie wyników badań nad fenomenem świętej przestrzeni Sanktuarium Matki Bożej Pocieszenia w Czerwińsku nad Wisłą, odnosząc się do innych miejsc o podobnym charakterze. Aby to osiągnąć, przeprowadzono badania w wyselekcjonowanych sześciu sanktuariach maryjnych trzech województw: warmińsko-mazurskim, mazowieckim oraz podlaskim. Do badań nad kompozycją przestrzenną i sakralną obiektów, kontekstem miejsca, funkcją, symboliką, kolorystyką i znaczeniem wykorzystano metody właściwe architekturze krajobrazu. Zgodnie z obranymi kryteriami do-konano zestawienia obiektów. Dodatkowym obserwacjom poddano czerwińskie sanktuarium, aby określić, na czym polega jego specyfika. Użytkownik terenu i jego aktywności, historia bogata w wydarzenia, lokalne uwarunkowania i osadzenie obiektu w krajobrazie okazały się kluczowe dla obiektu. Wskazanie cech i wartości czerwińskiego sanktuarium ma obudzić uśpiony w krajobrazie potencjał wymagający szczególnej pielęgnacji i pamięci.