The concept of hospitality in moral masnavi

Abstract

Kültürel değerler, her toplumun kendi içerisinde benimsediği kabullere göre şekil alır. Türk toplumu da kendine has, çeşitlilik gösteren değerler bütününe sahiptir. Bunların içerisinde “misafirlik” ise üzerinde ayrıca durulması gereken bir kavramdır. Çünkü zihinlerde yer edinmiş bir ifade vardır ki bu, “Türk misafirperverliği”dir. Misafirlik, gerek İslamiyet öncesi gerek İslamiyet sonrası Türklerin yaşantısında olan kadim bir kavramdır. Hem dinî hem de millî bir değer olarak Türk toplumundaki yerini koruyan misafirlik, kendi içinde kuralları olan bir uygulamadır. Konuğun ve konuk edenin dikkat etmesi ve yapması gereken davranışlar, misafirlik adabını meydana getiren öğretilerdir. Bu adap içerisinde üzerinde en çok durulan kaide ise gelen misafir her kim olursa olsun onu konuk etmek ve ona ikramda kusur etmemektir. Türk kültüründe taşıdığı önem aşikâr olan misafirlik, edebî metinlerde de işlenen bir mevzu olmuştur. Klasik Türk edebiyatında müstakil hâlde yazılan mesneviler içerisinde dinî, tasavvufi ve ahlaki özellik gösterenler, misafirlik bahsinin nasıl ele alındığı hakkında bilgi verebilecek kaynaklardandır. Bu kabulden hareketle çalışmada klasik Türk edebiyatı kapsamında yazılan ahlaki mesneviler içerisinden -yüzyıl farkı gözetilmeden- yirmi mesnevi incelenmiş ve divan şairlerinin, misafirlik olgusunu daha çok hangi yönlerden ele aldığı tespit edilmeye çalışılmıştır.