SANATSAL ARAŞTIRMANIN BİLİMSEL NİTELİKLERİ ÜSTÜNE: SEÇİLMİŞ ÖRNEKLERLE BİR DEĞERLENDİRME

Abstract

Son yıllarda uluslararası alanda sanatsal araştırma konusunda yapılan yayınların sayısının hızla arttığı görülmektedir. İlgili literatürde sanatsal araştırmanın hangi açılardan bilimsel yaklaşım ve yöntemlerle uyumlulaşabileceği konusu öne çıkan bir tartışma olagelmiştir. Bu bağlamda çalışmamızın esas amacı sanatsal araştırmaların bilimsel yeterlikler açısından değerlendirilebilmeleri için tanım ve ölçütler belirleyerek yapılan tartışmalara katkı sağlamaktır. Bu amaca ulaşmak için çalışmada önce yerleşik bilime ilişkin tanım, yöntemsel yaklaşım ve tartışmalar ele alınmış; katı ve sınırlayıcı bir bilim tanımından uzaklaşarak tüm bilim sahalarına ve bu arada sanat konusuna da uygun esnek bir bilim yaklaşımının gerekli olduğu savlanmıştır. Bu çerçevede bir araştırmanın ve araştırma raporunun bilimsel nitelik kazanması için temel düzeyde sahip olması gereken özellikler belirlenmeye çalışılmıştır. Daha sonra sanatsal araştırma literatürü ele alınarak sanatsal araştırma tanım ve türlerine ilişkin öneriler tartışılmıştır ve tipoloji önerisinde bulunulmuştur. İlgili literatür ışığında bir sanatsal araştırmanın bilimsel nitelik kazanması için konu/sorun sunumu, literatür ve katkı sunumu, yöntem sunumu, bulgu ve sonuç sunumunun olması gerektiği; ancak sorun sunumu, yöntem sunumu ve biçimsel açılardan sanat araştırmalarının yerleşik bilimsel çalışmalardan ayrılan yönleri olabileceği varsayımlarında bulunulmuştur. Ardından sanatla ilgili yükseköğrenim kurumlarının esas ilgi konusu olan “dar anlamda” sanat araştırmalarına örnek olabilecek, amaçlı örneklem yöntemi ile belirlenen, üç yayın incelenmiştir. Bir bilimsel çalışmada bulunması gerektiği varsayılan bilgi kategorilerinin örnek çalışmaların metinlerinde bulunup bulunmadığını, bulunuyorsa sunumunun nasıl yapıldığını sorgulayan bir niteliksel içerik analizi yapılmıştır. İncelenen çalışmalarda temel bilimsel bilgi kategorilerinin bulunduğu; ancak özellikle yöntem sunumu, bulgu sunumu ve biçimsel yapı açısından sanat araştırmalarının yerleşik bilimsel çalışmalardan farklı ve özgün görülebilecek yönleri olduğu bulgulanmıştır.