PSIHONARATOLOŠKI PRISTUP ISPITIVANJU KNJIŽEVNOSTI

Abstract

Empirijski pristupi ispitivanju književnosti razvili su se tokom pro- teklih tridesetak godina, uglavnom na bazi teorija usmerenih na čitaoca i u sprezi sa različitim naukama poput psihologije, sociologije, neuronauka i drugih. Iako grupe autora imaju raznorodne ciljeve i metode istraživanja, ono što ih povezuje je empirijsko i dosledno ispitivanje jasnih hipoteza o čitanju uz korišćenje stvarnih čitalaca. U ovom radu predstavljen je jedan od empirijskih pristupa ispitivanju književnosti, psihonarato- logija, koja je pokušaj da se sačini teorijski okvir specifičan za empirijsko ispitivanje književnosti. Psihonaratologija svoje osnovne termine, principe i hipoteze crpi iz nara- tologije i kognitivne psihologije, oblasti koja se bavi time kako naš kognitivni sistem bira, osmišljava, skladišti i koristi informacije. Pored ovog, koristi se i znanjima iz lingvi- stike, analize diskursa, statistike i drugim. U radu je prikazan i pregled glavnih istraži- vačkih problema psihonaratologije. Iako je psihonaratologija najobuhvatniji teorijsko-metodološki okvir u oblasti empirijsko-eksperimentalnog ispitivanja književnosti i velik korak napred u ovom polju, ona ipak nije obuhvatna ni kada su u pitanju svi oblici književne umetnosti, ni kada su u pitanju svi aspekti čitanja književnog teksta. Pored ovog, zamerka koja se psihonara- tologiji može uputiti jeste ta što tekstualni eksperiment koji ona predlaže stavlja pod znak pitanja umetničku vrednost izlaganih stimulusa.