Problems of Formation of Regional Identity Among Rural Residents of Western Pomerania. A Sociological Analysis

Abstract

Artykuł jest próbą naszkicowania zasadniczych problemów socjologicznych kształtowania się tożsamości regionalnej na obszarach wiejskich Pomorza Zachodniego po 1945 roku. Na Pomorzu Zachodnim wchodzącym w skład tzw. Ziem Zachodnich i Północnych Polski nastąpił jeden z największych eksperymentów społecznych XX wieku. W miejsce niemieckich mieszkańców tych terenów uciekających przed Armią Radziecką oraz w okresie powojennym wysiedlonych, osiedlono Polaków z różnych regionów kraju, w tym około 40% mieszkańców wschodnich terenów dawnej Rzeczypospolitej Polskiej włączonych do ZSRR. Mieszkańcy tych obszarów stanowili mozaikę różnorodnych tożsamości lokalnych i regionalnych. Społeczności lokalne i regionalne podlegały procesom adaptacji i integracji społecznej. W rezultacie tych procesów wykształciła się nowa tożsamość odwołująca się do obecnego miejsca zamieszkania. Artykuł składa się z trzech części oraz wprowadzenia i zakończenia. W części pierwszej przedstawiono rozważania na temat pojęcia tożsamości regionalnej. Odniesiono się do różnych koncepcji formułowanych w socjologii polskiej i światowej. W części drugiej skoncentrowano się na powojennej historii Pomorza Zachodniego, akcentując procesy osadnicze wpływające na indywidualną i grupową identyfikację z obszarem województwa zachodniopomorskiego. W końcowej, trzeciej części, podjęto próbę wieloaspektowego opisu tożsamości lokalnej i regionalnej najbardziej tradycyjnej kategorii mieszkańców wsi – rolników. Tym samym analiza nie obejmuje pozostałych kategorii mieszkańców obszarów wiejskich: byłych pracowników PGR-ów, nauczycieli, urzędników administracji publicznej, pracowników pomocy społecznej i opieki zdrowotnej, wreszcie osób pracujących w miastach, a na wsi jedynie mieszkających. Niech te kwestie dla autora pozostaną wyzwaniem na kolejny artykuł.