Language and expression features based on stream of consciousness technique in Selim İleri’s Hepsi Alev novel

Abstract

Bilinç akışı tekniği, edebiyatta modern anlatım
 yöntemlerinden biri olarak kabul edilir. Kahramanların iç dünyalarında olup
 bitenleri, düşünceleri, duyguları anlatmaya yarayan bu yöntemle kahraman öne
 çıkarılır. Okurla baş başa kalan kahraman, aklından geçenleri kendi ağzından
 aktarır. Türk edebiyatında bilinç akışı tekniğini kullanan yazarlardan biri de
 Selim İleri’dir ve bu çalışmanın konusu olan Hepsi Alev adlı romanında da bu yöntemden yararlanır.
 Araştırmalarda, bilinç akışı tekniği kullanılırken çoğu zaman dil bilgisi
 kurallarına uyulmadığı belirtilir. Ancak hangi kurallara uyulmadığı ya da nasıl
 bir anlatımın tercih edildiği ayrıntılarla ele alınmaz. Bir dil incelemesi olan
 bu çalışmada, Hepsi Alev romanı örnek
 alınarak bilinç akışı tekniğinden kaynaklanan kullanımların dil bilgisi
 kuralları çerçevesinde değerlendirilmesi hedeflenmektedir. Roman, bu anlamda
 pek çok veri sunar. Zamanda geri gidişler, ana dönüşler, birbirinden anlamca
 kopuk cümlelerin art arda sıralanması, kesik cümlelerin fazlalığı, tutarlılık
 ilkesinden uzaklaşıldığını göstermektedir. Alışılmamış bağdaştırmalarla da sıra
 dışı kullanımlar yaratılmıştır. Eksiltili anlatımlarla cümle sayısının
 artırılması ve yüzey yapıdaki gereksiz tekrarlar, dilde en az çaba ilkesinin
 göz ardı edildiğinin göstergesidir. Kimi dil birimleri de bağdaşıklık kuralları
 gözetilmeden sıralanmıştır. Bunların dışında dil bilgisi açısından aykırılık
 göstermeyen bazı kullanımların da bilinç akışı tekniğine bağlı olarak tercih
 edildiği dikkati çeker. Kahraman, ara cümle ve ara sözlere, devrik yapılara,
 yorum ve çıkarım cümlelerine sıkça başvurur. Seçilen dil birimleri, kimi zaman
 gizli bir diyalog hissi uyandırmaktadır. Çalışma boyunca bu ve benzeri konular
 örneklendirilerek bilinç akışının dili ortaya konmaya çalışılmıştır.