Abstract
18. yüzyılda Abdu'r-Rahmân-ı Darîr tarafından kaleme alınan Vasiyyetü'l-Ârifîn, İslam dininin öğretilmesi amacıyla yazılmış, Klasik Osmanlı Türkçesi Dönemi’ne ait bir eserdir. Bu eser, Türkiye Türkçesine geçiş dönemindeki 18. yüzyıl Osmanlı Türkçesinde dudak uyumu süreçlerinin gelişimini göstermesi açısından büyük öneme sahiptir. Eserde bulunan sözcük yapıları incelenerek dar-düz ve dar-yuvarlak ünlülerin sözcük kök ve tabanlarındaki, alıntı dil birimlerindeki ve eklerdeki durumları değerlendirilmiştir. Bu, Türk dilinin o dönemdeki ses yapısına ve dudak uyumu fenomenine dair önemli bilgiler sunmakta ve dilin evrim sürecindeki ses değişmelerinin anlaşılmasına yardımcı olmaktadır.
 Vasiyyetü'l-Ârifîn adlı eserde, dudak uyumuyla ilgili ilerlemelerin yanı sıra dudak uyumu sürecine aykırı örnekler de gözlemlenmiştir. Metindeki dudak uyumsuzlukları, yeni bir uyumsuzluk biçimi de oluşturmuştur. Buna göre, bazı durumlarda eklerde ve alıntı dil birimlerinde meydana gelen düzleşme veya yuvarlaklaşma nedeniyle “tersine uyumsuzluk” şeklinde nitelendirilebilecek yeni uyumsuzluklar belirlenmiştir. Eserdeki dudak uyumu süreçleri üzerine yapılan inceleme sonucunda Türkçe kökenli sözcüklerin bir kısmında dudak uyumunun yeniden sağlandığı, yabancı kökenli sözcüklerin genellikle uyumsuz olan orijinal biçimleriyle kullanıldığı, alıntı dil birimlerinde uyum sürecinin belli bir aşamaya ulaştığı görülmüştür. Eklerde ise uyum sürecinin önemli ölçüde geliştiği söylenebilir.
Sign-in/Register to access full text options 
Free) 
Talk to us
Join us for a 30 min session where you can share your feedback and ask us any queries you have
Schedule a call
