Eski Rusçada dar ünlülerin düşmesi ve Çağdaş Rusçaya etkisi

Abstract

Yaşayan her olguda olduğu gibi dilde de meydana gelen durağanlık hali dilin gelişim sürecinin bir sonucudur. Günümüz çağdaş dillerin yapısını ve işleyişini daha iyi anlamak için dili tarihsel açıdan incelemek önemlidir. Çağdaş Rusçanın durağan durumu yaklaşık 1300 yıllık umumi gelişiminin bir sonucudur ve günümüz Rusçasındaki yapısal ve işlevsel özelliklerin çoğu Rusçanın tarihsel geçmişinde saklıdır. Yapılan çalışmada, Eski Rusçanın yapısını kökünden değiştiren ve günümüz Rusçasının yapısını belirleyen dar ünlülerin düşmesi hususu araştırılmaktadır. XII.-XIII. yüzyıllarda gerçekleşen /ь/ ve /ъ/ ünlülerinin düşmesi Eski Rusçanın sesbilimsel yapısından başlayarak biçimbirimsel ve sözcükbirimsel düzeye kadar etkisini sürdürmüştür. Sunulan çalışmada dar ünlülerin düşme sürecinin tarihsel yönü incelenerek Çağdaş Rusça üstündeki etkisi ve izleri takip edilmeye çalışılmıştır. Bu amaç doğrultusunda şimdiye dek Rusçada dar ünlülerin düşmesi üzerine yayımlanmış olan araştırmalar göz önünde bulundurularak, özgün inceleme ve taramalara dayanarak, Çağdaş Rusçada bulunan bazı ses değişimleri açıklanmaya çalışılmıştır. Bu bağlamda özellikle yabancı dil olarak Rusça öğretiminde güçlük oluşturan konular arasında yer alan /о/→/ø/ ve /э/→/ø/ değişkelerin ve dar ünlülerin düşmesi süreci arasındaki ilişki üzerinde durulmuştur. Yapılan çalışmanın yenilikçi önemi, çağdaş yabancı dil öğretiminde tarihsel dilbilgisinin ve özellikle tarihsel sesbiliminin önemini vurgulamasıdır. Günümüz yabancı dil olarak Rusça öğretiminde çoğu zaman paradigmadan sapmalar olarak tanıtılan bazı ses ve biçimbirim değişiklikleri, dilin gelişimsel bir sürecin sonucudur. Bu yaklaşım yabancı dil öğretiminde bilişsel zemini desteklemektedir.