Bilge Karasu’nun Forum dergisinde yayımlanan sanat yazıları (1954-1959)

Abstract

Türkiye’de 1950’li yıllar Demokrat Parti’nin iktidara geldiği, Köy Enstitüleri ve Halkevleri gibi kurumların kapatıldığı, sanayi, inşaat ve tarıma önem verilen bir sürece işaret etmektedir. Bu dönemin sanat ortamında ise Devlet Güzel Sanatlar Akademisi’nin sürdürdüğü “akademik kübizm”, buna karşıt olarak gelişen “soyut sanat” ve bu yıllarda ivme kazanan göç olgusuna paralel olarak “köylü gerçekçiliği” öne çıkan eğilimlerdir. Aynı süreçte naif, otodidakt sanat ve “harika çocuk” kavramları da sanat ortamında yerini almıştır. 1954 yılında yayın hayatına başlayan, ağırlıklı olarak siyasi konulara yer veren, ülkenin siyasi gündeminde belirleyici rol oynayan Forum dergisinde yukarıda andığım konulara değinen kişi ise, yazın dünyamızda öykü, roman ve denemeleriyle bilinen Bilge Karasu’dur. Aynı yıl henüz 24 yaşında genç bir sanat eleştirmeni olarak Forum dergisine Ankara ve İstanbul’da gördüğü sergileri ve katıldığı etkinlikleri yazmaya başlayan Bilge Karasu 1954-1959 yılları arasında toplam 36 sanat eleştirisine imza atmıştır. Yazar, akademik resim eğitimi almaksızın resim yapmaya başlayan Cemil Eren, İhsan Cemal Karaburçak ve Hasan Kaptan gibi sanatçıların yanı sıra Ali Teoman Germaner, Sadi Diren, Bülent Arel, Nuri İyem, Şükriye Dikmen gibi isimlerin kişisel sergileri değerlendiren yazılar kaleme almıştır. Yazarın ayrıca dönemin sanat tartışmalarında son derece belirleyici olan Devlet Resim ve Heykel Sergileri, AICA (Uluslararası Sanat Eleştirmenleri Derneği) 5.Kongresi, İş ve İstihsal Sergisi gibi etkinlikler hakkında da yazıları mevcuttur. Bu çalışmada Bilge Karasu’nun ele aldığı sanatçı, kavram, teknik, kurum ve tartışmalar, eleştirilerinde kullandığı terminoloji ve yöntem irdelenecektir. Bu doğrultuda 1950’lerin sanat ortamındaki temel konuların Bilge Karasu’nun sanat yazılarında nasıl ele alındığı ortaya konulacaktır.