Abstract
Osmanlı padişahları, kendilerine itaatle bağlı ve verilen emirleri yerine getirmeye çalışan görevlileri, şevklerini artırmak amacıyla taltif etmişlerdir. Ödüllendirilecek kişilere genellikle hilat ya da kürk giydirilip hançer gibi kıymetli eşyalar verilmiştir. Özellikle XVIII. yüzyılla birlikte daha yaygın kullanılan yöntem, merkez görevlisi olarak addedilen kimi makamların taltif edilmek istenen kimselere paye suretiyle tevcihi olmuştur. Buna göre başkentte bulunup sarayda hizmet eden kimselerin işgal ettikleri görevler, ilerleyen dönemlerde yalnızca paye olarak taşradaki kimi âyanlara verilmiştir. Böylece onların sadakatlerinin, çalışkanlıklarının ve zor dönemlerde Osmanlı Devleti için faydalı faaliyetlerinin takdir edildiği etrafa gösterilmiştir. Dolayısıyla aslında sahip oldukları payelerle ilgili başkentte hiçbir vazifeleri bulunmayan seçkinler, bir anda kendilerini bir görevin içinde bulmuşlardır. Ancak payeler sadece bir takdir aracı olarak kullanılmamıştır. Bunlar, merkez-taşra ilişkilerinde sorun yaşandığı dönemlerde taşra seçkinleri için tehdit unsuru haline gelmiştir. Nitekim Osmanlı yönetimi, gücünü kırmak istediği âyanları, daha önce uhdelerine verdiği paye ve görevlere dayanarak, İstanbul’a çağırıp onların burada fiilen hizmet etmelerini istemiştir. Bu sayede taşra seçkinlerinin nüfuz bölgelerinden bağını koparıp güçlerini zayıflatılmayı amaçlamıştır. Bu çalışmada, Osmanlı Devleti’nin âyanlara payeleri hangi şartlar neticesinde verdiği Çapanoğulları örneğinde incelenmiştir. Payelerin taşra seçkinleri tarafından talebi, isteğin uygun bulunması, ilerleyen dönemlerde Osmanlı yönetimi ile taşra seçkinlerinin menfaatlerinin çakışması ve paye verilen kimselerin İstanbul’a çağırılmaları süreçleri arşiv kaynaklarına dayanılarak ortaya konulmuştur.
Talk to us
Join us for a 30 min session where you can share your feedback and ask us any queries you have
Schedule a callSimilar Papers
Disclaimer: All third-party content on this website/platform is and will remain the property of their respective owners and is provided on "as is" basis without any warranties, express or implied. Use of third-party content does not indicate any affiliation, sponsorship with or endorsement by them. Any references to third-party content is to identify the corresponding services and shall be considered fair use under The CopyrightLaw.
