پتانسیل جذب فلزات سنگین بوسیلهی گونه Gundelia tournefortii در اراضی مرتعی اطراف کارخانه سیمان یاسوج

Abstract

کارخانه­های سیمان یکی از منابع عمده آلودگی اکوسیستم­ها هستند. هدف از تحقیق حاضر ارزیابی توانمندی گیاه‌پالایی گونهGundelia tournefortii در جذب عناصر کادمیوم، سرب و نیکل در اکوسیستم­های مرتعی اطراف کارخانه سیمان یاسوج و تغییرات غلظت فلزات سنگین با فاصله گرفتن از کارخانه است. جهت نمونه­برداری از گیاه و خاک، فواصل 0 تا 500، 500 تا 1000 و 1000 تا 1500 متری از کارخانه انتخاب شدند در هر محدوده، 5 نمونه گیاهی همراه با ریشه و 5 نمونه خاک، از عمق ریشه­دوانی گونه tournefortii G. برداشت شد. شاخص­های فاکتور انتقال (Translocation Factor) (TF)، فاکتور تجمع بیولوژیکی (Bio Concentration Factor) (BCF) و ضریب تجمع بیولوژیکی (Biological Accumulation Coefficient) (BAC) جهت ارزیابی توانمندی گونه G. tournefortii استفاده گردید. نتایج نشان داد مقدار TF گونه G. tournefortii برای فلزات سنگین سرب، نیکل و کادمیوم بزرگتر از یک است. بنابراین گونه G. tournefortii می­تواند طی عمل گیاه استخراجی باعث جذب و استخراج فلزات سرب، نیکل و کادمیوم شود. نتایج حاصل از بررسی غلظت سرب، نیکل و کادمیوم خاک در محدوده­های مورد بررسی نشان داد بین غلظت فلزات سرب، نیکل و کادمیوم در محدوده­های مورد بررسی اختلاف معنی­داری وجود دارد ( 01/0 >p). با فاصله گرفتن از کارخانه، غلظت فلزات مورد مطالعه خاک روند کاهشی داشت. نتایج نشان داد که میانگین غلظت سرب، نیکل و کادمیوم کمتر از حداکثر مقدار مجاز آن در خاک است. به­طور کلی، با توجه به این­که غلظت فلزات سنگین در اکوسیستم در حال افزایش است و به وسعت اراضی آلوده افزوده می­شود استفاده از گونه­های گیاهی بومی برای جذب فلزات سنگین از محیط و کاهش آلاینده­ها می­تواند موثر باشد.