ارزیابی جذب و کارایی مصرف نور توسط کانوپی کشت مخلوط ذرت و لوبیا

Abstract

سیستمهای کشت مخلوط یکی از روشهای مدیریت صحیح تولید محصولات زراعی است که منجر به بهبود جذب و کارایی مصرف منابع توسط گیاهان می شود. با همین هدف به منظور ارزیابی اثرات کشت مخلوط نواری بر میزان جذب و کارایی مصرف نور ذرت و لوبیا آزمایشی در سال 1388 در مزرعة تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد در غالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با 3 تکرار و 6 تیمار اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل کشت خالص ذرت، کشت خالص لوبیا، عرض نوار 2، 3، 4 و 5 ردیف کاشت ذرت و لوبیا بود. آزمایش در یک سیستم کم نهاده اجرا شد و از مصرف هر گونه مواد شیمیایی (کودهای شیمیایی و آفت کش‌ها) خود داری شد. هرکرت آزمایشی به ابعاد 4 متر طول در 5/7 متر عرض بود که تیمارهای مورد آزمایش، به صورت جایگزینی در آنها اعمال شد. نتایج آزمایش نشان داد که شاخص سطح برگ، میزان جذب نور، تجمع مادة خشک و کارایی مصرف نور ذرت و لوبیا در تمام تیمارهای کشت مخلوط نسبت به تک کشتی افزایش پیدا کرد. افزایش عرض نوار در تیمارهای کشت مخلوط نسبت به تیمار عرض نوار 2 ردیفی، به استثنای کارایی مصرف نور (3/8 و 5/14 درصد) منجر به کاهش شاخص سطح برگ (2/34 و 5/5 درصد)، میزان جذب نور (5/20 و 2/11 درصد) و تجمع مادة خشک (1/13 و 5/1 درصد) به ترتیب در ذرت و لوبیا شد. با افزایش عرض نوار مقادیر صفات نام برده در ردیف‌های مرکزی نسبت به ردیف‌های حاشیه ای کاهش بیشتری یافت. اثرات تسهیل و تکمیل کنندگی کشت مخلوط بر صفات مورد بررسی هم در ردیف‌های حاشیه ای و هم در ردیفهای مرکزی برای ذرت بیشتر از لوبیا بود. میانگین کارایی مصرف نور ذرت و لوبیا در طول فصل رشد به ترتیب از 65/1 و 98/0 در تیمار کشت خالص تا 94/1 و 15/1 گرم بر مگاژول تشعشع فعال فتوسنتزی در تیمار عرض نوار 2 ردیفی، متغیر بود.