Xunzi’nın Düşünce Sisteminde Yasanın Karakteri ve Ritüeller ile İlişkisi Üzerine Bir İnceleme

Abstract

Xunzi, Çin’in Zhou Hanedanlığı (MÖ 1111/ 1027- 249) döneminin Savaşan Devletler (战国) olarak adlandırılan döneminde (MÖ 480/ 403- 222) yaşamıştır. Düşünür, Konfüçyanizm (Ru Ekolü) temsilcilerinden biri olarak görülmektedir. Yaşadığı dönemde, Çin’deki pek çok düşünür gibi Xunzi da toplumda ve devlette düzen kurmak amacıyla bir düşünce sistemi geliştirmiştir. Bu düşünce sistemi ritüeller (礼, Lǐ) ve yasanın (法, Fǎ) birlikte işlediği bir yönetim sistemidir. Düşünür bu şekilde daha önce ileri sürülen görüşlerden farklı olarak iki ayrı yönetim sistemini bir araya getirmiştir. Xunzi’nın ritüellerin yanı sıra yasaya da önem vermiş olması, onun farklı bir ekole dahil edilmesi gerektiği görüşünü ortaya çıkarmıştır. Bunun sebebi Xunzi’nın ritüeller düşüncesinin Ru Ekolünün doktrini, yasa düşüncesinin ise Fa Ekolünün (legalizm) doktrini olarak ele alınması ve ritüeller ile yasa arasındaki hiyerarşinin farklı araştırmacılar tarafından farklı şekillerde değerlendirilmesidir. Ancak bu yaklaşımlar Xunzi düşüncesini tam olarak yansıtmamaktadır. Bu nedenle bu çalışmada, Xunzi düşüncesinde yasanın karakteri incelenmiş, bunun ritüeller ile ilişkisi değerlendirilerek Xunzi’nın siyaset düşüncesine farklı bir bakış açısı sunulmuştur.