İşverenin Tespitinde Birlikte İstihdam, Organik Bağ ve Tüzel Kişilik Perdesinin Kaldırılması

Konsinye iş ilişkisi, uygulamada görülen konsinye satış sözleşmelerine konu malların satışına ilişkin, tedarikçi firma tarafından işçi sağlanmasına yönelik anlaşma yapılmasıyla ortaya çıkan bir iş ilişkisidir. Bu ilişkide konsinyatör işveren mal tedarik etmeyi ve kendi mallarının satışı için konsinye işçi göndermeyi, konsinye işveren ise bu malları kendi işyerinde satışa sunmayı taahhüt eder. Konsinyatör işveren ile konsinye işçi arasında iş sözleşmesi bulunur. Konsinye işçi ile konsinye işveren arasında ise herhangi bir sözleşme ilişkisi kurulmaz. Bununla beraber konsinye işçi, iş görme edimini kendi işverenine ait işyeri dışında, konsinye işverene ait işyerinde yerine getirir. Bu nedenle konsinyatör işveren, konsinye işçi ve konsinye işveren arasında üçlü bir iş ilişkisi ortaya çıkar. İşin konsinye işverene ait işyerinde görülmesinin doğal bir sonucu olarak konsinye işveren, işyerinde çalışma düzeninin ve faaliyetlerde bütünlüğün sağlanmasıyla sınırlı olarak konsinye işçi üzerinde yönetim hakkına sahip olur. Konsinye işçi, konsinyatör işverene ait malların satışına ilişkin işlerle sınırlı şekilde çalışır. Bunun dışında kalan, konsinye işverene veya aynı işyerindeki diğer konsinyatör işverenlere ait işleri yapması durumunda muvazaalı bir işçi temini söz konusu olabilir.

Kentleşmenin artması sonucu sıklıkla karşılaşılan bir meslek haline gelen konut kapıcılığı diğer çalışma biçimlerinden ayrılan birtakım özellikler göstermektedir. Konut kapıcılarının ara dinlenme sürelerinin fazla olması, serbest zaman kullanma imkanlarının bulunması, genellikle çalıştıkları apartmanlarda ikamet ediyor olmaları gibi nedenlerle çalışma yaşamları ile özel hayatları iç içe geçmektedir. Bu durum ise konut kapıcılarının ücret alacaklarının tespiti ve bu alacaklardan kimlerin sorumlu olması gerektiği noktasında sorunlar yaşanmasına neden olmaktadır. Uygulamada konut kapıcısının ödenmemiş ücret ve ücret eklerini kat maliklerinden mi yoksa apartman yöneticisinden mi talep etmesi gerektiği; kat malikleri ile apartman yöneticisi arasında müteselsil sorumluluk bulunup bulunmadığı; zorunlu arabuluculuk ve yargılama süreci tümüyle apartman yöneticisi ile yürütülmüş ise hükmün yönetici mi yoksa kat malikleri hakkında mı verilmesi gerektiği; tüm yargılama sürecinin yönetici ile yürütülmüş olması durumunda mahkeme kararının temyizinin kimler tarafından yapılabileceği gibi pek çok konuda tereddütler yaşanmaktadır. Bu tereddütlerin giderilmesi amacıyla çalışmamızda öğreti görüşleri ve Yargıtay kararlarından da faydalanılarak konut kapıcılarının ücret hakları ve ödenmeyen ücretlerinden kat malikleri ile apartman yöneticilerinin sorumluluğu ayrıntılı bir şekilde incelenecektir.