Utrzymywanie się szkodliwych konsekwencji dziecięcej traumy w adolescencji i w dorosłym życiu: mechanizmy biologiczne, skutki psychologiczne, przykłady kliniczne

Abstract

W niniejszym artykule krótko przedstawię biologiczne mechanizmy oddziaływania traumy psychicznej na mózg dziecka, odnosząc się zwłaszcza do rozwojowych konsekwencji występujących w adolescencji i dorosłości. W odwołaniu do nakreślonego tła neurobiologicznego opiszę wiele problemów psychologicznych: trudności relacyjnych, behawioralnych i emocjonalnych, a także zaburzeń i chorób psychicznych związanych z biologicznymi konsekwencjami traumy. Przytoczę wyniki badań ilościowych prowadzonych w grupach wystarczająco dużych, by uzasadnić pogląd o prawidłowościach występujących w zakresie konsekwencji traumy dziecięcej w adolescencji i dorosłości. Zilustruję główne tezy artykułu za pomocą dwóch przykładów klinicznych — krótkich opisów pochodzących z własnej praktyki psychoterapeutycznej i superwizyjnej. Przykłady kliniczne dotyczą psychoterapii oraz innych oddziaływań prowadzonych na przestrzeni kilkunastu lat, co pozwoli obserwować, jak trauma oddziaływała na losy dziecięcych pacjentów w miarę ich dojrzewania i wchodzenia w dorosłość, ze szczególnym uwzględnieniem roli wczesnych urazów środowiskowych i okresów nasilonego stresu wpisanych w rozwój. Na koniec zaproponuję dwa wnioski dotyczące praktycznej użyteczności rozumienia opisanych prawidłowości oraz uwzględnienia ich w budowaniu koncepcji potraumatycznej rezyliencji.