UKRAINIAN NAMES IN THE ANTHROPONYMIC SPACE OF THE CZECH REPUBLIC

Liubov Ostash

doi:10.17951/ff.2019.37.2.133-142

Abstract

Problem funkcjonowania ukraińskich imion w przestrzeni antroponimicznej Republiki Czeskiej jest dość obszerny i obejmuje wiele kwestii. Artykuł ma na celu ustalić, jak ukraińskie imiona są podawane w czeskich pracach onomastycznych, w szczególności w czeskim słowniku imion Jak se bude vaše dítě jmenovat? autorstwa słynnej czeskiej badaczki Miłosławy Knappowej (2017). Jego najnowsza edycja z 2017 roku obejmuje 17 000 czeskich i obcych form imion. Każde z tych imion (czeskie lub obce) rodzice mają prawo wybrać dla dziecka, jego obecność w wyżej wymienionym słowniku jest wystarczającym powodem do oficjalnego wpisania imienia. Hasła słownika obok obcojęzycznych przedstawiają również ukraińskie odpowiedniki, które są podstawą badania. W artykule w celu porównania wykorzystano materiał obecny w ukraińskich słownikach imion. Analizy ukraińskich imion w czeskim antroponimikonie dokonano drogą wykorzystania metody opisu językoznawczego oraz metody porównawczej i statystycznej. Problem funkcjonowania ukraińskich imion w Republice Czeskiej komplikuje fakt, że język ukraiński posługuje się cyrylicą, a czeski – łaciną. Zasady przekazywania ukraińskich nazw własnych, pisanych cyrylicą, za pomocą zasobów czeskiej grafiki podane są w Przepisach czeskiej pisowni. W artykule stwierdzono, że Przepisy czeskiej pisowni skutecznie przekazują ukraińskie imiona, dzięki czemu mogą być bezpiecznie stosowane. Artykuł analizuje różne problemy, które pojawiają się, gdy ukraińskie imiona są przekazywane za pomocą czeskiej grafiki. Zwrócono uwagę na problem przekazu w imionach ukraińskiej litery г, osobliwości przekazu liter и i і oraz zapisywanie miękkości spółgłosek ukraińskich. Dokonano analizy przekazu ukraińskiej litery є i problemu przeniesienia jotacji w ukraińskich imionach. Wskazano na częstotliwość używania badanych imion w ukraińskim antroponimikonie. Zasugerowano propozycję ewentualnego rozszerzenia repertuaru ukraińskich odpowiedników imion w czeskim słowniku imion w przyszłości. W wyniku dokonanej analizy ustalono, że repertuar imion ukraińskich, który jest reprezentowany w czeskim słowniku imion, jest bardzo bogaty i różnorodny: mieści się w nim 409 męskich imion ukraińskich i 271 żeńskich imion ukraińskich. Spośród nich odnotowano w ukraińskich słownikach imion, odpowiadające im w ukraińskiej pisowni nazwy – 305 imion męskich i 215 żeńskich.

Highlights

The rules of the Czech orthography provide the principles to transliterate the Ukrainian proper names, written in Cyrillic, by means of the Czech graphemes
We have found 409 Ukrainian male names and 271 Ukrainian female names
In 2017, the following first names were recorded as used for naming residents in the Czech Republic: the male names: Andrij, Danylo, Denys, Dmytro, Fedir, Havrylo, Ihor, Marko, Josyp, Kyrylo, Ljubomyr, Markijan, Orest-Evhen Mstyslav, Mychajlo, Mykola, Mylan, Myroslav, Nazar, Nazarij, Oleh, Oleksandr, Oleksij, Petro, Rostyslav, Tadej, Vladyslav, Volodymyr, Zorjan, etc.; the female names: Daryna, Halyna, Iryna, Jaryna, Kateryna, Lesja, Ljudmyla, Mahdalyna, Marharyta, Marjana, Myroslava, Nadija, Oksana, Oleksandra, Olena, Olesja, Olha, Roksolana, Svitlana, Teťana, Tetjana, Vasylyna, Volodymyra, Vladyslava, Vira, Zoriana, Zorjana, etc. (Ministerstvo vnitra České republiky, 2017)

Summary

Introduction

The rules of the Czech orthography provide the principles to transliterate the Ukrainian proper names, written in Cyrillic, by means of the Czech graphemes

Results

Conclusion