Türkiye‘deki Koloni Sayısının ve Bal Veriminin Tahmini

Abstract

FAO 2017 verilerine göre, dünya bal üretiminde Türkiye Çin‘den sonra ikinci sırada olup; koloni sayısı bakımından üçüncü sırada yer almaktadır. Ancak, Türkiye koloni başı bal verimi bakımından ön sıralarda yer alamamaktadır. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre Türkiye‘nin toplam kovan sayısı 2018 yılında 7.904.502, bal üretimi 107.920 ton olarak belirlenmişken; ortalama bal verimi 13,7 kg olarak hesaplanmıştır. Gelecek yıllarda kovan sayısı ve bal verimindeki değişimin nasıl olacağının öngörülmesi ile arıcılara ve politika yapıcılara önbilgi verilmesi ekonomik açıdan önem arz etmektedir. Bu nedenle çalışmada geçmiş yıllara ait kovan sayısı ve bal verimleri kullanılarak, gelecek 5 yıla ait üretim değerlerini tahmin etmek amaçlanmıştır. Bu amaç için son 50 yıllık döneme ait (1969-2018) veriler kullanılarak, beş yıllık (2019-2023) tahminde bulunulmuştur. TÜİK ve FAO‘dan elde edilen verilere kovan sayısı ve bal verimi için ARIMA (1,1,0) birinci derece otoregresif zaman serisi modeli kullanılmıştır. Verilerin analizinde SPSS programından yararlanılmıştır. Elde edilen sonuçlara göre, 2018 yılına kıyasla 2019 ve 2023 yılları arasında koloni sayısında %1,3 ile %7,4 arasında artış beklenmektedir. Ayrıca, bal veriminin 2018'e göre %2,77 ile %3,12 arasında artması beklenmektedir. Koloni sayısının artması ve koloni başına bal veriminin daha az artmasının beklenmesi, önümüzdeki yıllarda üretim maliyetlerini artıracağı için tüketiciler bal ve bal arısı ürünlerini daha yüksek bir fiyata tüketeceklerdir. Sonuç olarak, arıcılar, koloni sayısının arttırılmasının yanı sıra arıcılık ekonomisine, tüketicilere ve ülke ekonomisine yönelik koloni başına bal verimini arttırmaya özen göstermelidir.