Abstract
İşin durdurulması, dünya genelinde iş müfettişlerinin hayati tehlike tespit etmesi durumunda sıklıkla başvurduğu bir yaptırım türüdür. Bu çalışmada, Türkiye’de, 2013-2023 yılları arasında uygulanan işin durdurulması yaptırımları, TC ÇSGB-Rehberlik ve Teftiş Başkanlığı’nın idari tedbir raporları ve genel değerlendirme raporları kullanılarak ilk kez değerlendirilmiştir. Türkiye’de ölümlü iş kazalarının (%32,65) ve işin durdurulması yaptırımının (%85,52) en çok görüldüğü sektör olan inşaat sektörü, maden ve metal sektörü ile kıyaslanmıştır. İşin durdurulmasının ölümlü iş kazaları ile ilişkisi Spearman korelasyon analizi ve Poisson regresyon modeli kullanılarak incelenmiştir. 97.104 teftiş verisinden, teftişlerin ilk aşaması sonucunda uygulanan toplam 6627 adet işin durdurulması yaptırımı incelenmiştir. Korelasyon analizlerinin sonucunda (2013-2023) teftiş yapılan dönemde, inşaat ve maden sektöründe meydana gelen ölümlü iş kazaları ile uygulanan işin durdurulması yaptırımları arasında zayıf düzeyde pozitif ve istatistiksel olarak anlamsız bir ilişki tespit edilmiştir. Metal sektöründe güçlü düzeyde negatif ve anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Çalışmada, işin durdurulması yaptırımının ölümlü kazalara teftişten sonraki yıllarda da etki edebileceği dikkate alınmıştır. Bir sektörde yaygın olarak teftiş yapılmasından sonraki dönemler için, sadece maden sektöründe işin durdurulmasının uygulanmasından 4 yıl sonra ölümlü iş kazaları ile güçlü düzeyde negatif ve anlamlı bir ilişki tespit edilmiştir. Çalışmada ayrıca, inşaat sektöründeki ölümlü iş kazalarının tahminine dair Poisson regresyon modeli pandemi öncesi dönem verileri (2013-2018) ve pandemiden sonraki verilerin de eklendiği tüm dönem (2013-2023) olarak iki ayrı model halinde oluşturulmuştur. Yapı ruhsatı ve GSYİH verilerinin de dâhil edildiği modele göre, 2013-2018 yılları arasındaki dönemde inşaat sektörünün GSYİH içindeki miktarındaki bir birimlik artışın, iş kazası sonucunda meydana gelen ölümleri %0.91 oranında azaltması beklendiği gözlenmiş, modelde ilgili yıllar için işin durdurulmasının etkisi kısıtlı bulunmuş olsa da işin durdurulmasının ölüm sayılarına azaltıcı yönde etki ettiği görülmüştür. 2013-2023 arasındaki dönemin geneli değerlendirildiğinde ise, pandemi dönemi sonrası 2021, 2022 ve 2023 yıllarındaki verilerin eklenmesiyle Poisson regresyon modeli için istatistiksel olarak anlamlı bir sonuca varılamamıştır. Bu durumun sebepleri, sektörün GSYİH içindeki payının 2019-2023 döneminde, 2013-2018 yılları arasındaki döneme kıyasla %2,83 oranında azalması, sektördeki ölüm sayılarının maalesef düşmemesi ve ekonomik krizden sektörün küçülme yaşayarak etkilenmesi olabilir.
Published Version
Talk to us
Join us for a 30 min session where you can share your feedback and ask us any queries you have
Schedule a call