Türk ve İslam Eserleri Müzesi’nde Sergilenen Seccadelerde Kandil Motifinin İkonografik Değerlendirmesi

Abstract

Türk ve İslam Eserleri Müzesi’nde sergilenen Türklere ait en erken tarihli seccade örnekleri 15.yüzyıl Osmanlı Dönemine ait seccadelerdir. 15. yüzyıl Osmanlı Dönemine ait seccadelerin kompozisyonu kûfi yazı ve geometrik formla tasarlanmış olmaları 15. yüzyılda Selçuklu sanat geleneğinin halen devamı ettiğini gösteren önemli örneklerdir. Ayrıca seccadelerin bazılarında, dinsel kavramları simgeleyen kandil motifinin de kullanıldığı görülür. Aydınlatıcı anlamında kullanılan kandil motifi, dinî bir motif olarak Müslümanlar tarafından, cami mihraplarında, mihraplı seccadelerde, bazı tekstillerde, mezar taşlarında, realist üslûplarda veya stilize edilerek çokça kullanılmıştır. Türk ve İslam Eserleri Müzesi’nde sergilenen, 15 ile 18. yüzyıl arasında üretilmiş seccade ve saf seccade örnekleri üzerinden yapılan araştırmalarda, kandil motifinin kullanıldığı görülmüştür. Ancak, kandil motifi yüz yıl bazında seccadeler üzerindeki desen ve kompozisyon özellikleri incelendiğinde ise farklı form ve düzenlemelerde kullanıldığı tespit edilmiştir. Bu bağlamda, Türk ve İslam Eserleri Müzesi’nde korunan seccadeler üzerinden yapılan araştırmada, seccadelerin renk, malzeme, teknikleriyle birlikte, özellikle kandil motifinin ikonografik değerlendirmesi amaçlanmıştır. Çalışma, müzede sergilenen seccadelerin 15. ve 18. yüzyıllar arasına tarihlenen örnekler üzerinde yapılan incelemelerle, özellikle kandil motifinin gerçek anlamından sembolik bir motife dönüşüm sürecini görsel verilerle destekleyerek sunacaktır. Bu sanat değeri yüksek seccadeler, desen ve kompozisyon özelliklerindeki değişimler aracılığıyla dönemin sosyal ve siyasi normlarını yansıttığı için önemli eserlerdir. Bu çalışma, gelecekte bu alanda araştırma yapacak kişiler için önemli bir kaynak oluşturmayı amaçlamaktadır.