The Progressive Republican Party and the Reflection of Democratic Development In Turkey On Social Studies Textbooks

Abstract

Cumhuriyet tarihinin kurulmuş ilk bağımsız muhalefet partisi olan Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası,iyi niyetlenmiş bir oluşumun başarısızlıkla sonuçlandığının bir göstergesi olarak tarihte yerini almıştır. Partinin kurulmasının Türkiye Tarihi açısından önemli olmasının nedeni partiyi kuranların Millî Mücadele’de Mustafa Kemal Paşa ile silah arkadaşlığı yapmış ve yakın arkadaşları olan Kazım Karabekir, Rauf Orbay, Ali Fuat Cebesoy gibi isimlerin olmasıdır. Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası’nın, Halk Fırkası ile inkılapların gerçekleştirme yöntemi, laikliğin uygulanışı ve ekonomi alanlarında görüşleri örtüşmemiştir. Halk Fırkası’nın uyguladığı devletçilik politikalarından uzaklaşıp batı tipi liberalizm savunan Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası, aynı zamanda demokratikleşme yolunda yapılmış ve yapılacak olan inkılaplara da yöntem konusunda muhalefet oluşturmaktadır. Bu muhalefetin oluşma zeminini Saltanatın kaldırılması, Cumhuriyet’in ilanı gibi ses getiren olaylar neden olmuş olsa da asıl ses getiren olay Halifeliğin kaldırılması olmuştur çünkü laik toplum düzeni gerçekleştirmek amacıyla yapılan inkılaplar, ümmet bilincinden kopamamış toplumda tepkilere neden olmuştur. Bu gelişmeler sonunda kimi kesimlerin etnik, kimi kesimlerin dini olarak nitelendirdiği Şeyh Sait İsyanı’na partinin destek verdiği gerekçe gösterilerek Takriri Sükûn Kanunu ile parti kapatılmıştır. Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası, günümüzde oluşmuş demokratik düzenin zeminini hazırlayan bir girişim olması sebebiyle Sosyal Bilgiler- İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük ders kitaplarında işleniş şekli olarak incelenmeye değer bir konudur. Bu çalışmada. Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası’nın Türk Siyasal hayatındaki yeri ve önemi üzerinde durulmuş ve ilgili konunun Sosyal Bilgiler ders kitaplarında ele alınış şekli incelenmiştir. Araştırmalar sonucunda 4.5.ve 6.Sınıf ders kitaplarında demokratikleşme, cumhuriyetçilik, siyasi parti kurma şeklinde asıl konuya bir zemin oluşturma ve hazır bulunuşluğu arttırma şeklinde bilgiler yeralırken yaş ve sınıf düzeyi arttıkça ders kitaplarında konunun ele alınış boyutu derinleşmiş ve her demokratik adımın her zaman olumlu sonuçlar doğurmadığı görülmüş bu doğrultuda bakış açısı geliştirilmeye çalışılmıştır.