The Holy Land Experience in the Nafs Psychology from the Spiritual Counseling and Care Perspective

Abstract

Batı toplumlarında yaygın uygulama alanları olan manevi danışmanlık ve rehberlik hizmetleri, ülkemizde de kurumsal olarak Diyanet İşleri Başkanlığı’nın cami dışı yeni bir din hizmeti şeklinde yaygınlaşmaya başlamıştır. İslami teolojiyi merkeze alan Türkiye’deki manevi danışmanlık hizmetlerinde danışan destekli manevi danışmanlık uygulamasının daha sistemli bir şekilde yapılması hedeflenmektedir. Bu tarz çalışmaların ülkemizde manevi danışmanlık hizmet alanlarının gelişmesine yardımcı olması ve ilgili literatürün oluşmasına katkıda bulunması amaçlanmaktadır. Bu makalenin amacı, manevi danışmanlık ve rehberlik uygulamalarına bir model önerisi sunarak “danışan merkezli” danışmanlık hizmetlerini geliştirmek ve etkili çözümler sunabilmektir. Nefs psikoloji ekolünün manevi danışmanlık ve rehberlik uygulamalarına “kutsal toprak deneyimi” ile danışanlar üzerinde oluşabilecek terapötik etkileri ve bu anlamda çalışılmış nicel ve nitel yöntemlerle yapılan tez ve makaleler ele alınarak uygulanabilirlik seviyesi incelenmiştir. Alan araştırmalarına bakıldığında literatürde görülen sınırlı sayıdaki çalışmalara bu önermeyle teorik çerçeve çizerek katkıda bulunmak ve ileride yapılacak olan uygulamalı araştırmalar için kaynak olabileceği düşünülmektedir. Bu makalede öncelikle nefs psikolojisinin kavram ve terminolojisi verilmiş, ardından nefs psikolojisi ekolünün amaç ve beslendiği felsefi yaklaşıma kısaca değinilmiştir. Manevi danışmanlık ve rehberlik perspektifinden bireysel dini deneyim/tecrübenin insanın hayatında nasıl şekillendiği ve mistik/dinsel deneyimlerin ortak özellikleri verilmiştir. Manevi danışmanlık ve rehberlik pratiği olan kutsal toprak ziyareti psiko-teolojik bağlamda âyetler kapsamında ele alınarak değerlendirilmiştir. Manevi danışmanlık perspektifinden nefs psikolojisi ekolünde kutsal toprak deneyiminin, nefs psikoterapisinden uyarlanarak “danışmanlık model önerisi” olarak sunulmaya çalışılan makalede sonuç olarak; (i) danışan merkezli psikoterapi tekniğinde uyarlanarak manevi danışmalık tekniği yönünden kutsal toprak deneyiminin birey için psiko-sosyal yönden çeşitli ve olumlu anlamda etkilerinin olduğu; (ii) batının yaygın uygulamalarına karşı yerel bir bakış açısıyla insana bütüncül yaklaşıldığında anlaşılmasının çok daha kolay olduğu; (iii) bireyin psikolojik yönden gelişim gösterdiği gibi sosyolojik perspektifte de sosyal statü/itibar yönünde seviye atladığı; (iv) ve devletin kurumsal anlamda desteğiyle Diyanet İşleri Başkanlığının tespit edebildiği danışanlar üzerinde uygulamalı deneyim yaşanabilmesi ve bir psikoterapi tekniğinin Manevi danışmanlıkta uygulanabilirliğinin test edilmesi gerektiği görüşü saptanmıştır.