Psikolojik Danışmanların Danışma Sürecindeki Manevi Boyuta İlişkin Yaklaşımları

Abstract

Bu araştırmanın amacı, psikolojik danışmanların psikolojik danışma sürecine maneviyatın (spiritualite) dâhil edilmesiyle ilgili görüş ve uygulamalarının incelenmesidir. Bu genel amaç çerçevesinde psikolojik danışmanların maneviyat içerikli danışma süreci ile ilgili görüşleri, manevi boyut ile ilgili kullandığı yön-tem ve teknikleri ve manevi boyut açısından kendi donanım ve yeterliliği ile psikolojik danışmanlık eğitim programlarına yönelik düşünceleri araştırılmıştır. Bu araştırma Ondokuz Mayıs Üniversitesi Dini Danışmanlık ve Rehberlik alanında 2022-2023 eğitim öğretim yılı tezsiz yüksek lisans dönem projesinden üretilmiştir. Araştırma Samsun ilinin çeşitli ilçelerinde yetişkin psikolojik danışmanlığı yapan 32 psikolojik danışman ile Rehberlik ve Psikolojik Danışman-lık yükseköğretim programında görev yapan 2 akademisyen olmak üzere 34 psikolojik danışman ile gerçekleştirilmiştir. Araştırmada nitel araştırma yön-temlerinden fenomenoloji deseni kullanılmıştır. Veriler içerik analizi tekniği ile analiz edilerek çeşitli temalar ve kategoriler elde edilmiştir. Araştırma bulguları, psikolojik danışmanların %74 gibi büyük bir çoğunluğunun danışmanlık sürecinde maneviyatı önemsediğini ve bu yaklaşımı savunduğunu ortaya koymaktadır. Bu bulgu, psikolojik danışmanlık alanında maneviyatın giderek daha fazla kabul gördüğünü ve önemsendiğini göstermektedir. Ancak katılımcıların %18’i maneviyatın hassas bir konu olması, danışanı yönlendirme riski veya bu alanda yeterli donanıma sahip olmama gibi bazı faktörlerin etkisi ile danışma sürecinde manevi boyuta mesafeli yaklaştıkları görülmüştür. Katılımcıların dini/manevi konuların danışma ortamında ele almanın etik açıdan doğru olup olmadığı ve bu konuların danışma ortamında nasıl ele alınacağıyla ilgili sorun yaşadıkları araştırma sonuçlarından anlaşılmaktadır. Yine araştırma sonuçlarına göre katılımcıların % 12’ye yakını danışmada maneviyatın ele alınmasını doğru bulmadıkları sonucuna ulaşılmaktadır. Bu durum, psikolojik danışmanların yükseköğretim programlarında kazandıkları mesleki bilgi ve becerilerin, danışma sürecinde manevi konulara yaklaşımlarını etkilemiş olabilir. Psikolojik danışmanların danışanların sorunlarını ele alırken rüya analizi, logoterapi, bibliyoterapi gibi teknikleri kullandıkları gibi bulgulara ulaşılmıştır. Manevi boyutun danışma ortamında danışanın ihtiyaçları doğrultusunda kullanılmasının görünenden daha karmaşık bir konu olduğu görülmektedir. Bu süreç çoğunlukla psikolojik danışmanların kişisel farkındalıklarını ve bu alanla ilgili danışmanlık becerilerini geliştirmek için eğitim programlarının düzenlenmesine bağlıdır.