The Example of Weapons Import in the Ottoman Empire under the Shadow of Politics and Commerce: Weapons and Ammunitions Sent from the German Mavzer Factory to the Ottoman Central Armory (1888-1904)

Abstract

Altı yüz yıldan fazla geniş coğrafyalarda hüküm sürmüş olan Osmanlı Devleti her dönemde askeri teşkilatlanmasına önem vermiştir. Üst üste yenilgilerle neticelenen savaşlar Osmanlı Devleti’ni 18. yüzyıldan itibaren Avrupa askerî teşkilatındaki gelişmeleri yakından takip etmeye sevk etti. Bu amaçla Osmanlı ülkesine evvela İngiltere ve Fransa’dan askeri uzmanlar davet edildi. Lakin 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı sonunda imzalanan Berlin Antlaşması’nda İngiltere ve Fransa’nın tutumundan hoşlanmayan II. Abdülhamit, yönünü Almanya’ya çevirdi. Sultanın amacı Almanya’dan gelecek askeri uzmanların bilgi ve deneyimleri sayesinde Osmanlı ordusunu ve silah teknolojisini ıslah etmekti. Osmanlı Devleti’ne gelen Alman subay ve askeri-teknik uzmanların amacı ise daha çok kendi ülkelerinden silah siparişine alt yapı hazırlayarak Alman ekonomisine hizmet etmek oldu. II. Abdülhamit, Osmanlı ülkesinin Alman silahları için pazar haline getirildiğinin farkında olmasına rağmen Almanya ile münasebetlerini devam ettirdi. Buna göre iki devletin çıkarları doğrultusunda Osmanlı Devleti, 19. yüzyılın son çeyreğinde Almanya’dan, özelde Alman Mavzer fabrikasından sık sık askeri silah ve mühimmat sipariş etti. Osmanlı Devleti ile Almanya arasındaki diplomatik ilişkilerde silah ticaretinde önemli rol oynadı. Siparişler peyder pey Osmanlı Devleti başkentine ulaştı. Bu çalışmada Türkiye Cumhuriyeti Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi’nden elde edilen belgeler ışığında 19. yüzyılda Silahhane-i Amire olarak bilinen Maçka Silahhanesi deposuna gelen Alman imali silahlar değerlendirildi. Mühimmatın geliş, muayene ve depoya yerleştirme bürokrasisi üzerinde duruldu.