The Effects of Model Making on Design and Learning in Landscape Architecture Education

Abstract

Problem Durumu: Peyzaj mimarligi, mimarlik, ic mimarlik vb. tasarim disiplinlerinin egitiminde kullanilan modelleme metotlarindan biri maket yapimidir. Ogrencilerin hayal ettikleri ve tasarladiklari urunlerin gercege uygun olup olamadigini gorebilmeleri icin maket yapimi onemli bir aractir. Ogrencinin yapmasi gereken ilk adim, zihninde olusan fikirleri; kagit, kalem veya maket gibi somut araclar kullanarak gorsellestirmektir. Gercegi yansitmasi acisindan maket bu acidan oldukca etkili ve faydalidir. Bu acidan bakildiginda maket; zihindeki soyut dusunce ile gercek arasindaki iliskiyi kuran bir anlatim teknigidir ve gercek somut bir urun olarak ortaya cikar. Maket araciligiyla tasarimda anlatilmak istenen tum detaylar somut ve gercekci olarak ifade edilebilir. Perspektif cizimler tek ya da birkac bakis acisi sunarken, makete her acidan bakilabilir, etrafinda hareket edilerek her acisi degerlendirilebilir. Bu nedenle maket anlatim tekniginin; tasarim ve ogrenme uzerindeki etkisini anlayabilmek icin bu calismada maket olgusu arastirilarak, maket yapimi ve kullaniminin ogrenime pozitif etkilerine vurgu yapilmistir. Tugba DUZENLI – Serap YILMAZ – Elif Merve ALPAK/ Eurasian Journal of Educational Research 70 (2017) 121-134 133 Arastirmanin Amaci: Gunumuzde oturma donatilari insanlarin yasamlarinin bir parcasi haline gelmis, en yogun kullanilan donati turudur. Bu nedenle peyzaj mimarligi ogrencileri icin kentsel acik mekânlarda da en cok kullanilan donati yani oturma birimi tasarim surecini ogrenmek onemlidir. Oturma etkinliginin gerceklesecegi yuzey farklilassa da mutlaka uygun antropometrik olculere ve ergonomik kosullara sahip olmalidir. Tasarimciya dusen ilk olarak ergonomik, ikinci olarak da ozgun, yaratici oturma birimleri tasarlamaktir. Peyzaj mimarlari; insanlarin ihtiyac ve istekleri dogrultusunda cevrenin tasarlanmasiyla kullanicilara yasanabilir mekânlar yaratir. Peyzaj mimarligi disiplininde bu mekânlari tasarlarken oncelikle kullanici ihtiyaclarini karsilayan, ergonomik islevsel tasarimlar sonra da yaraticiligi ust duzeyde estetik-ozgun tasarimlar on plana cikmalidir. Bu nedenle bu ders, ogrencilere uygun etkinlik icin uygun olcu, malzeme, bicime sahip yaratici donati tasarimi gelistirme anlayisini kazandirmayi amaclar. Bu calismanin uygulama kisminda; Karadeniz Teknik Universitesi Peyzaj Mimarligi Bolumu egitiminde 3. Yariyilda verilen Donati Tasarimi dersi ele alinmistir. Dersi alan 30 ogrenciden oturma etkinligi icin maket uzerinde 1/20 olceginde donati tasarlamalari istenir. Amac oturma donatisini uygun olcu ve ozgun bicimde nasil tasarlanabileceginin ogrenciye kavratilmasidir. Bu ders ogrencilere; ergonomik ve estetik acidan donatilarin tasarim surecinde nasil kullanilacagini ogretmeyi amaclayan secmeli bir derstir. Secilen etkinlik ile butunlesen, uygun olcu ve bicimde yaratici donatilar tasarlanmasi dersin hedefini olusturur. Ders kapsaminda ogrencilere oturma etkinligi verilmis ve ozgun bir oturma donatisi tasarlamalari bunu da maketle ifade etmeleri istenmistir. Arastirmanin Yontemi: Bu calismada materyal olarak, KTU Peyzaj Mimarligi Bolumu 2.sinif derslerinden “Donati Tasarimi” dersinde ogrencilerin oturma etkinligi icin tasarladigi 1/20 olcekli oturma birimi maketleri kullanilmistir. Bu dersin kapsamindaki egitim yaklasimi, bicimsel ve islevsel butunlugun saglanmasi uzerine odaklanir. Ogrencilerden secilen oturma etkinligine bagli olarak yorumlama yapip dogru olcu ve bicimde ozgun oturma birimi tasarlamalari ve bunu maketle ifade etmeleri beklenir. Ilk asamada; ders kapsaminda ogrencilerin oturma etkinligini maket uzerinde nasil analiz ettikleri, tasarimlarinda olcu, bicim ve donati iliskisini nasil yorumladiklari aciklanmaya calisilmis, donati maketleri bu amacla incelenmistir. Ikinci asamada ise anket calismasi yapilmis; maket tekniginin ogrencilerin tasarim surecine ve ogrenmelerine etkileri sorgulanmistir. Anket iki kisimdan olusmustur; ilk kisimda maket yapiminin tasarim surecine yonelik, ikinci kisimda ise ogrenmelerine yonelik etkileri sorgulanmistir. Ankette 5’ li skala verilerek puanlama yapmalari istenmistir, Maket yapiminin tasarim sureclerine katkilarinin neler oldugu belirlemeye yonelik olarak; maket yapimi bicimsel acidan ne kadar faydalidir, (maket yapimi) islevsel acidan ne kadar faydalidir, (maket yapimi) gercekcilik acisindan ne kadar faydalidir, (maket yapimi) yaraticilik acisindan ne kadar faydalidir sorulari sorulmustur. Boylece donati tasarimi dersinde maket tekniginin ogretim duzeyi belirlenmeye calisilmistir. Arastirmanin Bulgulari: Maket yapimi tasarim surecine; yaraticiligi gelistirmesi ve gercekciligi ifade etmesi acisindan cok iyi derecede fayda saglamistir. “Bicimsellik” ve 134 Tugba DUZENLI – Serap YILMAZ – Elif Merve ALPAK/ Eurasian Journal of Educational Research 70 (2017) 121-134 “islevsellik” acisindan da surece iyi derecede yardimci olmustur. Ogrenciler maket yaparken; donatinin bicime, malzeme-bicim iliskisini cok iyi derecede, donati tasariminda olcu-bicim iliskisini, malzeme ve olcuyu de iyi derecede ogrenmislerdir. Arastirmanin Sonuclari ve Oneriler: “Donati tasarimi” dersi kapsaminda; maket yapmanin ozellikle “yaraticilik” ve “gercekcilik” acisindan ogrencilerin tasarim sureclerine katki sagladigi belirlenmistir. Ayrica uygulanan maket yontemi; tasarim ogrencilerine estetik, islevsel ve bicimsel acidan yardimci olmus, donati tasarimi surecini daha anlasilabilir hale getirmistir. Maket yapma yaklasimi, ogrencilerin tasarim sureclerinin gelisimine onemli katki saglarken ayni zamanda ogrenme sureclerine de olcu, bicim, olcu-bicim iliskisi, malzeme, malzeme-bicim iliskisini anlamalari acisindan da cok yardimci olmustur. Ayrica bu calismaya bagli olarak, maket yapimi ve kullaniminin, potansiyel baska bircok disiplin ve ders icin de tasarlamaya yardimci, secenek uretme icin gecerli bir anlatim teknigi olarak kullanilabilecegi sonucuna varilabilir. Sonucta ogrencilerin maket yaparken tasarim anlayislarinin gelistigi ve oturma birimi maketi yapiminin olcu, bicim, malzeme acisindan peyzaj mimarligi ogrencileri icin ogretici bir yontem oldugu belirlenmistir.