Sosyal Dayanışmada Bağışın Rolü: İkinci El Ürün Potansiyeline Yönelik Bir Araştırma

Abstract

Bağış, tarihten günümüze en önemli sosyal dayanışma araçlarından biri olmuştur. Bir başkasının yararı için gözetilen hedef doğrultusunda bağışlanan şey; nakit, eşya, gayr-i menkul gibi maddi ya da vakit, emek gibi manevi bir türde olabilir. Günümüzde üretimin hızlanması ve buna bağlı olarak insanoğlunun değişen tüketim alışkanlıkları düşünüldüğünde ikinci el eşyaların da bağış kapsamına alınması sosyal dayanışmada önemli bir fark oluşturacaktır. Nitekim ikinci el eşyalar doğrudan ihtiyaç sahibi bireyin ihtiyacını giderebileceği gibi, bu eşyalardan edinilecek para sosyal dayanışma kurumlarına aktarılabilir. Bu doğrultuda ikinci el eşyaların ekonomiye kazandırılmasını sağlayarak, eşyaların bağış kapsamında iyi şekilde değerlendirilebileceği kurumlar geliştirilebilir. Ancak geliştirilecek tüm kurum ve modeller için öncelikle bağış potansiyelinin ölçülmesi, sonuçlar doğrultusunda hareket edilmesi gerekmektedir. Bu çalışmanın amacı ikinci el ürünlerin bağışlanmasını hangi faktörlerin etkilediğini ölçmek ve bu doğrultuda bağış temelli modeller için yol gösterecek bir analiz ortaya koymaktır. Çalışmada, seçilen örneklem üzerinden Türkiye genelinde bağış potansiyelini ölçmeye yönelik bir anket uygulaması yapılmıştır. Anketle kişilerin bağışlarını neden, nasıl, hangi sıklıkla, ne şekilde ve kime yaptığı gibi sorulara yanıt almak amaçlanmıştır. Sonuçlar ikinci el eşyaların ekonomiye kazandırılması doğrultusunda yorumlanmıştır. Bağış konusunda yapılan benzer çalışmalardan farklı olarak, anket ve analizlerde ikinci el eşya bağışının odak noktası tutulması makalenin özgün yönünü oluşturmaktadır. Makalede sunulan çıktıların; sosyal dayanışmada ikinci el eşya bağışı konusunun ele alınmasına katkı sağlaması, Türkiye’deki bağış potansiyelini belirli açılardan yansıtması ve kullanılmış eşya bağışının hangi yardımlaşma araçlarına hizmet edeceği hususunda yapılacak ileri çalışmalar için zemin oluşturması umulmaktadır.