Religion and Ethic Values in Anecdote Based Stories of Omer Seyfettin

Abstract

Listen

Translate article

Sade dil ve Milli Edebiyat akımlarının öncü isimlerinden olan Ömer Seyfettin, sanatının merkezine hikâye türünü koyan ilk yazarlardandır. Türk edebiyatında hikâye türünün gelişmesine ve halkla buluşmasına katkıda bulunmuş olması bakımından önemlidir. Sanat toplum içindir anlayışıyla eserler veren Ömer Seyfettin, gerçekçilik akımını benimsemiş, dolayısıyla hikâyelerinde kendi hayatından ve gözlemlerinden yararlanmıştır. Eserlerinde çocukluk anılarını, sınır bölgesinde yaşadığı olayları konu edinmiştir. Toplumu gözlemlemiş, birçok hikâyesinde toplumda yaşanan aksaklıkları dile getirmiştir. Tarihi konu edinen ve fikir savunusuna dayanan hikâyeleri de önemlidir. Hikâyelerinin önemli bir kısmında da halk edebiyatını kaynak olarak alması dikkat çekmektedir. Halk arasında anlatılan masal, efsane, fıkra gibi edebi türlerden yararlanarak birçok hikâye kaleme almıştır. Çalışmada, yazarın fıkra kaynaklı hikâyeleri, toplumda yer eden önemli değerlerden “din ve ahlakî değerler” açısından ele alınmaktadır. Böylece yazarın toplum ve bu değerlerle ilgili görüşleri açıklanmaya çalışılacaktır. Çalışmada yazılı materyallerin incelenmesi için doküman incelemesi, elde edilen verilen çözümlenmesi noktasında da içerik analizi yöntemleri kullanılmıştır. Eserlerinde mizaha ve eleştiriye geniş yer verdiği bilinen Ömer Seyfettin’in, “Külah, Çakmak, Rüşvet” adlı üç hikâyesinde de; dinin çıkarlar doğrultusunda kullanılarak yalan ve hile ile insanların kandırılmasını, aç gözlülüğü ve hırsızlığı/rüşveti eleştirdiği görülmektedir. Buna karşın eserlerde, doğruluk-dürüstlük, tokgözlülük, yardımlaşma, paylaşma, bencil olmama gibi değerler desteklenmektedir. Bu verilerden hareketle, yazarın eserlerinin Türkçe dersleri başta olmak üzere, eğitimde çocuklara değer kazandırmada araç olarak kullanılabileceği de anlaşılmaktadır.