Reading the Short Story “Interpreter of Maladies” through the Lens of the Discourse on Healthcare Interpreters in Turkey: Interpreter or Trouble Shooter?

Abstract

Bu çalışmanın amacı, Türkiye’de sağlık çevirmenliğine ilişkin olarak yürütülen akademik çalışmalarda inşa edilen çevirmen imgesinin ışığında, Jhumpa Lahiri’nin (1999) “Interpreter of Maladies” adlı öyküsünde kurgulanan çevirmen imgesine bakmaktır. 2000 yılında “Dert Yorumcusu” başlığıyla Türkçeye çevrilen öyküde, çevirmenliğin görev tanımı ve kapsamı kurgusal düzeyde sorgulanmakta ve çevirmenden beklenen sorunları çözmek, uzlaşma sağlamak ve/veya taraf olmak gibi birtakım rollerin arabuluculuk kapsamında ele alınması gerektiğine işaret edilmektedir. Çalışma, Türkiye’de sağlık alanında çalışan çevirmenlere ilişkin olarak akademik söylemler yoluyla oluşturulan çevirmen imgesi ile Lahiri’nin öyküsünde inşa edilen çevirmen imgesini karşılaştırmaktadır. İltica ve göçler nedeniyle günlük hayatın olağan bir parçası haline gelen çevirmenlerin sinema ve yazın eserlerinde görünürlük kazanması, çeviribilimcilerin bu alanlarda inşa edilen çevirmen imgesini araştırmasına neden olmuştur çünkü sinema ve yazın eserleri toplumda yaratılan çevirmen imgelerinden beslenmektedir. Kurgusal olarak inşa edilen çevirmen imgeleri; çeviri müdahaleleri, çevirmenin yazılı veya sözlü metne sadakati, çevirmen ve yazar arasındaki güç çatışması, cinsiyet rollerinin çevirmen üzerindeki etkisi gibi konuları tartışmaya açarak çeviribilim alanında bu konularla ilgili olarak ortaya çıkan yaklaşımlara alternatif bir bakış açısı getirmektedir. Çalışma, öyküde kurgulanan müdahil çevirmen imgesinin, Türkiye’de sağlık çevirmenliğinin kültürlerarası arabuluculuk faaliyetlerini de kapsaması nedeniyle hasta yararı gözetilerek tarafsız davranılamadığına ilişkin söylemler doğrultusunda ortaya çıkan çevirmen imgesiyle örtüştüğünü ifade etmektedir. Ayrıca, çoğu zaman tarafsızlık ve tarafgirlik arasında bir tercih yapan sağlık çevirmenine ilişkin olarak oluşturulan imgenin, öyküde kurgulanan arada kalmış çevirmen stereotipiyle de örtüştüğü sonucuna varılmıştır.