Przekraczanie granic polityki zinstytucjonalizowanej. Ruchy społeczne jako aktorzy polityki nieinstytucjonalnej – od teorii do praktyki

Abstract

Artykuł jest próbą konceptualizacji polityki pozainstytucjonalnej, a także ukazuje jej rosnącą rolę we współczesnej polityce. W artykule przyjęto tezę, że wspólnym elementem przyczyn wzrostu znaczenia polityki pozainstytucjonalnej, który zbliża, a nawet włącza politykę pozainstytucjonalną do polityki konwencjonalnej, jest protest. Stanowi on centralną kategorię analityczną, wokół której można zbudować teoretyczne uzasadnienie przyjętej tu tezy, zgodnie z którą polityka pozainstytucjonalna stała się współcześnie częścią tzw. polityki tradycyjnej. Argumenty przemawiające za tą tezą można po- dzielić na dwa główne nurty: pierwszy, systemowy, dotyczy przemian, jakie dotknęły zinstytucjonalizowaną politykę w systemach demokratycznych na przestrzeni ostatniego półwiecza, drugi, partycypacyjny, odnosi się do wieloaspektowego rozwoju ruchów społecznych we współczesnych społeczeństwach. Oba argumenty obejmują szeroki zestaw czynników, które oddziałują na siebie w procesie kształtowania polityki pozainstytucjonalnej, a w konsekwencji podnoszą jej rangę i poziom legitymizacji. The article attempts to conceptualize non-institutional politics, as well as shows the process of its growing role in contemporary politics. The thesis was adopted that a common element of the detailed reasons for the growing importance of non-institutional politics, which brings closer and even includes non-institutional politics into conventional politics, is protest. It constitutes the central analytical category around which to build a theoretical justification for the thesis adopted here, which states that nowadays non-institutional politics has become part of the so-called traditional politics. The arguments for this thesis can be divided into two main streams: the first, systemic, concerns the transformations that have affected the institutionalized politics within democratic systems over the last half-century, the second, participatory, refers to the multifaceted development of social movements. Both include a broad set of factors that the process of developing non-institutional policy and, consequently, increase its rank and legitimacy.