Prokuratura – między prawem i polityką

Leszek Graniszewski

doi:10.33119/kszpp.2015.1.6

Abstract

Przedmiotem artykułu jest analiza roli prokuratury jako instytucji specyficznie umiejscowionej na pograniczu poszczególnych elementów systemu politycznego, szczególniemiędzy władzą wykonawczą i sądowniczą. Z tego względu prokuratura może być traktowanajako instytucja skupiająca się na współuczestnictwie z sądami w sprawowaniu wymiarusprawiedliwości lub instrument władzy wykonawczej w zapewnianiu bezpieczeństwawewnętrznego i realizacji funkcji wewnętrznej państwa.Ze względu na specyfikę obszaru działania prokuratury oczekuje się od niej zarównoskuteczności w ściganiu przestępstw, jak i strzeżenia praworządności, dla której zagrożeniem mogą być działania nie tylko poszczególnych jednostek i grup przestępczych, aletakże naruszające prawo czyny urzędników oraz instytucji państwa. Stąd, także z punktuwidzenia rozliczalności prokuratury, wskazuje się, że powinna być ona w większym zakresieniezależna od władzy wykonawczej poddanej regułom politycznym. Okazuje się jednak,że samo formalne oddzielenie prokuratury od władzy wykonawczej nie musi prowadzićautomatycznie do niezależności prokuratury od czynników politycznych, gdy istniejąnadal inne bezpośrednie (uprawienia premiera i ministra sprawiedliwości względemProkuratora Generalnego) i pośrednie (klientelizm, upolitycznienie i powiązania polityczne prokuratorów z politykami) mechanizmy politycznego uzależnienia prokuratorów

Highlights

The purpose of the article is to analyse the role of the public prosecutor’s office as an institution that is embedded in between certain elements of the political system, between the executive and judiciary powers
The public prosecutor’s office, given its specific operation area, is expected to prosecute crimes effectively as well as safeguard the rule of law, which may be threatened by the infringing actions of individuals and criminal groups and of officials and state institutions
With respect to the accountability of the public prosecutor’s office, it should be more independent of the executive power which is subject to political rules

Summary

Leszek Graniszewski

Przedmiotem artykułu jest analiza roli prokuratury jako instytucji specyficznie umiejscowionej na pograniczu poszczególnych elementów systemu politycznego, szczególnie między władzą wykonawczą i sądowniczą. Z tego względu prokuratura może być traktowana jako instytucja skupiająca się na współuczestnictwie z sądami w sprawowaniu wymiaru sprawiedliwości lub instrument władzy wykonawczej w zapewnianiu bezpieczeństwa wewnętrznego i realizacji funkcji wewnętrznej państwa. Ze względu na specyfikę obszaru działania prokuratury oczekuje się od niej zarówno skuteczności w ściganiu przestępstw, jak i strzeżenia praworządności, dla której zagrożeniem mogą być działania nie tylko poszczególnych jednostek i grup przestępczych, ale także naruszające prawo czyny urzędników oraz instytucji państwa. Że samo formalne oddzielenie prokuratury od władzy wykonawczej nie musi prowadzić automatycznie do niezależności prokuratury od czynników politycznych, gdy istnieją nadal inne bezpośrednie (uprawienia premiera i ministra sprawiedliwości względem Prokuratora Generalnego) i pośrednie (klientelizm, upolitycznienie i powiązania polityczne prokuratorów z politykami) mechanizmy politycznego uzależnienia prokuratorów.

Pozycja prokuratury w systemie politycznym w Polsce

Rozliczalność i skuteczność działania prokuratury