Poza model DRE, czyli czego socjologia może się nauczyć od podejścia projektanckiego

Abstract

W tekście rekonstruujemy cechy dominującego w socjologii sposobu pojmowania tego, jak dyscyplina ta może wspomagać rozwiązywanie problemów społecznych. W zdecydowanej większości przypadków rozpatruje się trzy możliwe działania praktyczne socjologii: diagnozowanie, rekomendowanie, emancypowanie (model DRE). Przekonujemy, że model ten nie jest jedynym możliwym. Jako alternatywy dla tego podejścia do zmiany społecznej wskazujemy wybrane historyczne tradycje w obrębie nauk społecznych oraz zewnętrzne wobec socjologii podejście: myślenie projektanckie (ang. design thinking). Pokazujemy, że myślenie projektanckie i model DRE różnią się od siebie w czterech zasadniczych punktach: (1) pojmowaniu roli interwencji w procesie poznania i zmiany, (2) stopniu granulacji problemów, (3) iteracyjności procesu, (4) nastawieniu na tworzenie actionable knowledge.