Possibility of Huntite presence in the Triassic limestones of Opole Silesia

Abstract

Streszczenie W niniejszym artykule przedstawiono wyniki badań próbek skał węglanowych pobranych z utworów triasowych, w obszarze Śląska Opolskiego. Przedmiotem badań była identyfikacja huntytu - fazy węglanowej, o podwyższonej, w porównaniu z kalcytem magnezowym i dolomitem, zawartości magnezu. Huntyt powstaje zwykle wskutek procesów hydrotermalnych, wietrzenia dolomitu lub w wyniku przeobrażenia, w warunkach wysokich temperatur, kalcytu magnezowego. W skałach osadowych występuje w utworach strefy wadycznej (aeracji). W celu stwierdzenia obecności huntytu, wybrane próbki skał poddano analizom FTIR, rentgenowskiej oraz badaniom w mikroobszarach. Minerał ten zidentyfikowano w skałach wapienia muszlowego, w wapieniach warstw gogolińskich, górażdżańskich, dziewkowickich i karchowickich. W przypadku analizy FTIR, o obecności huntytu świadczy występowanie w widmach absorpcyjnych, w próbkach 1 i 4 pasma 1555 cm-1, w próbce 3 - pasma 1562 cm-1, a w próbce 2 - pasma 1572 cm-1. W dyfra kto gra mach rentgenowskich wszystkich badanych próbek, fazę węglanową uznaną za huntyt zidentyfikowano na podstawie linii dy|frakcyjnej, o najwyższej intensywności i wartości dhkl - 2,83 A. Badania w mikroobszarach pozwoliły na zidentyfikowanie huntytu w wapieniach dziewkowickich oraz karchowickich. Oznaczone w punktach mikroobszarów badanych próbek, zawartości magnezu, wahają się od 14,01% Mg (23,23% MgO) do 16,18% Mg (26,83% MgO). Wartości te przekraczają znacznie wartość stechiometryczną, typową dla dolomitu (21,86% MgO, 13,12% Mg). Oznaczona w mikroobszarach ilość magnezu w huntycie jest jednak niższa od wartości stechiometrycznej dla tej fazy węglanowej, która wynosi 20,65% Mg (34,25% MgO). Prawdopodobnie, wskutek procesów diagenezy (de- dolomityzacja ?) mogło dojść do usunięcia części jonów magnezu z kryształów huntytu. Analizując możliwości tworzenia się huntytu, fazy węglanowej o podwyższonej zawartości magnezu, w więk- szym stopniu niż Mg-kalcyt czy dolomit, można podejrzewać, że minerał ten powstał w obszarach zbiornika germańskiego, w których procesy diagenezy zachodziły przy udziale wód strefy wadycznej.