Polska mowa potoczna w odbiorze Bułgara

Abstract

Obiektem tekstu jest polska mowa codzienna w opinii nosiciela języka bułgarskiego. Celem jest ujawnienie najbardziej wyrazistych cech polszczyzny mówionej według obserwatora zewnętrznego. Cechy te ujawniają się przy zestawieniu norm używania języka polskiego z bułgarskimi normami mowy. Dla Bułgara polska codzienna komunikacja werbalna jest źródłem licznych zdziwień, ponieważ zauważa on znaczące różnice w porównaniu z używaniem języka w rodzimym społeczeństwie. Różnice te dotyczą rozmaitych aspektów języka polskiego i zachowań językowych Polaków. Ogólnie, według Bułgara mowa polska w sposób wyrazisty prezentuje archaiczny stan słowiańszczyzny, jest ona bardzo uprzejma, dialog jest pełny i przewidywalny, w zakresie wyrażania relacji społecznych przeważa tendencja podtrzymywania dystansu między rozmówcami, a mowę Polaków charakteryzuje socjalizacja obiektu mowy. Bardzo dziwi Bułgara zasada „aktualnej przeszłości” (wyróżniania określonej osoby tytułem, który jest już nieaktualny) oraz zasada „podwyższania stopnia zawodowego” (zwracanie się do obiektu mowy (lub mówienie o nim) w sposób, który wynosi go w hierarchii na pozycję wyższą niż mu jest właściwa). Poczucie znaczących różnic u nosiciela języka bułgarskiego powodują również zjawiska z zakresu językowego obrazu świata, np. asymetrie polsko bułgarskie w zakresie metaforyzacji językowej.