Osmanlı Maliye Sisteminde Hınzır Vergisi

Abstract

Bu çalışma Osmanlı maliyesinde uygulanmış olan hınzır vergisinin tahsil edilmesinin dayanakları ve verginin uygulanması esnasında tecrübe edilen olayları arşiv belgeleri vasıtasıyla incelemektedir. Hınzırın beslenmesi, ticaretinin yapılması ve tüketilmesi Müslümanlara yasak olmasına karşın, Osmanlı idaresi altında gayrimüslimlerin de yaşamasından ötürü gayrimüslimler tarafından beslenen ve ticareti yapılan hınzırlar üzerinden vergi alınmıştır. Ayrıca literatürde yaygın olarak bilinen hınzır vergisine ilaveten, Osmanlı maliye sisteminde hınzır üzerinden örneğin resm-i bojik gibi farklı vergiler de alınmıştır. Osmanlı tarihi açısından hınzır vergisi, genel itibariyle sembolik bir anlam taşımıştır. Ancak 19. yüzyılın sonlarına doğru, Osmanlı Devleti’nin içinde bulunduğu zorlu iktisadi koşullardan ötürü hınzır vergisi, bütçe açığını kısmen de olsa kapatmak maksadıyla bir gelir kaynağı olarak görülmüştür.