Ziya Gökalp’in Mektuplarında Kuşak İnşâsı ve Gençliğe Öğütler

Abstract

Türk düşünce dünyasının önemli isimlerden biri olan Mehmet Ziya Gökalp (1876-1924); sosyoloji, felsefe ve edebiyat gibi farklı alanlarda yaptığı çalışmalarla Türk milli kimliğinin inşa sürecine önemli katkılar sunmuştur. Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluş sürecinde yürüttüğü entelektüel faaliyetler ve ortaya koyduğu eserlerle Türk toplum yapısının temellerinin oluşumunda önemli rol oynayan Gökalp; eğitim, değer, kültür ve ahlak gibi meseleler üzerine önemli fikirler ortaya koymuştur. Gökalp’in sürgün dönemlerinde ailesine yazdığı mektuplar, onun kişisel düşüncelerine ek olarak hayalini kurduğu Türk gençliği anlama noktasında da önemli ipuçları sunmaktadır. Bu mektuplar “Limni ve Malta Mektupları” başlığı altında toplanmış ve yayımlanmıştır. Bu çalışmada Gökalp’in kuşak inşası ve gençliğe öğütleri, çocuklarına yazdığı mektuplar özelinde toplumsal değişme, kuşak sosyolojisi ve gençlik sosyolojisi bağlamında ele alınmaktadır. Buna göre Gökalp, güçlü bir milli kimlik bilincine sahip, kültürel mirası özümsemiş ve bu mirası gelecek nesillere aktarmaya kararlı bireylerden oluşan bir gençlik hayal etmektedir. Milli bilincin, kültürel değerlerin korunmasının önemini aşılamaya çalışan Gökalp, kızları Seniha, Hürriyet ve Türkan’a Türk milletinin tarihine ve kültürüne bağlı, ahlaki değerlere sahip bireyler olarak yetişmelerini öğütlemektedir. Sonuç olarak görülmektedir ki Gökalp'in mektuplarında çizdiği gençlik portresi, milli ve kültürel değerlere bağlı, ahlaki ve entelektüel açıdan gelişmiş, modern dünyaya uyum sağlayabilen bir gençliktir.