Çocuk Edebiyatında Postmodernist Unsurların Kullanımı: Kokmuş Peynir Kokan Adam Ve Diğer Budalaca Peri Masalları Kitabı Örneği

Abstract

Bu çalışmanın amacı Kokmuş Peynir Kokan Adam ve Diğer Budalaca Peri Masalları kitabında kullanılan postmodernist unsurların çocukların anlam dünyasını hangi ölçülerde harekete geçirdiğini ve ne tür aktif ve yaratıcı okumalar yapmaya yönelttiğini tespit etmektir. Kitap geleneksel masallardaki gibi mesaj ve öğüt veren öykülerin aksine okurlarına belirli evrensel kuralları empoze etmeyen, çok yönlü okumalar yapmalarına olanak sağlayan ve onları bir oyunun içerisine sürükleyen yapıya sahiptir. Öykülerin kahramanları kimi zaman üstkurmaca yolu ile anlatıcı ile çatışmakta, kimi zaman kendi öykülerini yazmak istemekte, kimi zaman ise başka öykülerin içerisine girerek öyküsünün hala neden yazılmadığının hesabını sormaktadır. Bu süreçte gerçek ve kurmaca dünyasının iç içe geçtiği yeni bir gerçeklik algısı oluşmakta ve metinlerarasılık yöntemi ile geleneksel masallara geçişler yapılmaktadır. Kitap bu yönleriyle ele alındığında postmodernist anlatı teknikleri açısından oldukça etkili olduğu anlaşılmaktadır. Bu nedenle çalışmada öyküler, üstkurmaca ve metinlerarasılık yöntemi ile incelenmeye değer bulunmuştur. Çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden doküman incelemesi yöntemi kullanılmıştır. Araştırmada amaçlı örneklem yoluna gidilmiş olup çocuk kitaplarında postmodernist unsurların kullanıldığı ilk eserlerden birisi olan Kokmuş Peynir Kokan Adam ve Diğer Budalaca Peri Masalları adlı eser incelenmiştir. Eserdeki anlatı unsurları postmodernist anlatım teknikleri doğrultusunda değerlendirilmiş olup elde edilen çözümlemeler içerik analizi yöntemi ile incelenmiştir. Bu çerçevede postmodernist anlatı tekniklerinin kullanıldığı öykülerde ders verici niteliklere sahip anlatıların mizahi yollarla eleştirildiği, hiçbir amaca ulaşmadan bitirildiği, olayların özne ve nesnelerinin yer değiştirildiği görülmektedir. Ayrıca öykülerde okurların kahraman algısına yönelik ezberlerin de bozulmaya başlandığı anlaşılmaktadır. Kitapta özellikle üstkurmaca, parodi ve kolaj tekniklerinin yoğun bir şekilde kullanıldığı, oyunsuluklardan yararlanıldığı tespit edilmiştir. Nihai olarak metinlerde geleneksel anlatıların mekanik yapılarının kırıldığı; öznel, yaratıcı ve çoklu okumalara imkân sağlandığı anlaşılmaktadır. Ayrıca çocukların öyküleri okurken sorular sormaya, bağlantılar kurmaya, belirsizliklerle başa çıkmaya, hayal etmeye ve eğlenmeye de yönlendirilmiş oldukları tespit edilmiştir.