MODERNLEŞMENİN EKSENİNDE KADIN İNŞASI:1956-1976 HAYAT MECMUASI ÖRNEĞİ

Abstract

İçinde bulunduğumuz toplumsal yapı kişilik özelliklerimizi, tüketim alışkanlıklarımızı, kendilik algımızı biçimlendirmekte olduğu düşünüldüğünde Osmanlıda tarihsel süreç içerisinde kadının toplumsal yapı içerisinde her dönem konjonktürel koşullara göre farklı konumlandırıldığı görülmektedir. Kadının Osmanlıdan günümüze tarihsel süreç boyunca konumlanışı itibariyle bir tüketim nesnesi ya da süreç öznesi konumuna getirilerek içinde bulunduğu toplumsal yapı tarafından inşa aracı olarak kullanıldığı söylenebilmektedir. Bu inşa Batılı kadın, Cumhuriyet kadını, Modern kadın şeklinde her dönem farklı bir niteliğe bürünerek eklemlenmelerle devam etmektedir. Nitekim kadın farklı nitelikleri bünyesinde barındırmaya ve toplumsal yapıyı bu nitelikler nezdinde temsil et(tiril)meye devam etmektedir. Günümüzde bu temsil ise medya aracılığıyla kitlelere aktarılmaya devam etmektedir. Medyanın sahip olduğu bu inşa gücü kadının bu süreçteki konumu sosyal inşa kuramı nezdinde irdelenerek ve Hayat mecmuası çerçevesinde veriler içerik analizi yapılarak bu verilerde frekans analizi tabloları oluşturulup kelimelerin kullanım sıklığına göre hangi temaların ele alındığı ve bu temalarda kadının konumu irdelenmektedir. Ardından kadın temalı içeriklere söylem analizi yapılarak bu inşa süreci ortaya konulmaya çalışılmaktadır. Bu araştırma ile 1957 ve 1976 yılları arasında magazin haberciliğinin ilk örneği olan Hayat Mecmuası üzerinden kadın kimliğinin bu yıllar içerisinde yaşadığı değişim ve toplumsal roller nezdinde nasıl konumlandırıldığı ele alınarak tarihsel süreçte inşanın toplumsal perspektifte nasıl işlendiği aydınlatılmaya çalışılacaktır. Tanzimat ile birlikte modernleşme hareketlerinin sonucu kadın kimliği inşa süreci cumhuriyet döneminde devam etmektedir. Bu çalışma ile erken cumhuriyet döneminin ardından ilerleyen süreçte bu inşanın nasıl bir seyir izlediği döneminin ilk örneği olan magazin dergisi üzerinden toplumsal rollerin irdelenmesiyle somutlaştırılacaktır. Literatürde hayat mecmuası üzerinden kadın kimliği inşasının ele alındığı bir çalışma bulunmamakla birlikte bu çalışmayla literatürdeki bu açık giderilmeye çalışılacaktır.