Abstract
Tekst se bavi problemom odnosa Dekartovog projekta <em>Mathesis universalis </em>i Lajbnicovog univerzalnog jezika<em>.</em><em> </em>Iako je u Lajbnicovo vreme postojalo već mnoštvo pokušaja da se razvije jedan takav jezik, ono što Lajbnica izdvaja u odnosu na njih jeste pokušaj da se taj jezik utemelji na filozofski način – koreni Lajbnicovog filozofskog utemeljenja <em>lingue universalis </em>imaju kartezijanske osnove. Premda je Dekartovu potragu za univerzalnim znanjem iz <em>Regulae </em>Lajbnic kritikovao, on je preuzeo osnovne motive takve potrage kada 1666. razvija svoju univerzalnu karakteristiku u <em>Ars combinatoria. </em>On daje nov odgovor na potrebu utemeljivanja nauka – umesto metodologije i percepcije, Lajbnic kriterijume naučnosti vidi u mogućnosti jezičke formalizacije. Ovde se javlja ono što je strano Dekartovom, a blisko Lajbnicovom sistemu i što će ostaviti traga i na dvadesetovekovne mislioce poput Borhesa, Huserla, Fukoa i Deleza – naime, pojam znaka kao osnovnog izraza misli. U daljem tekstu autor razvija implikacije ove promene obzirom na osnovne motive Lajbnicove filozofije – pojmove kombinatorike, monade te odnosa univerzalnog jezika i naučnosti.
Highlights
Sada možemo odgovoriti na pitanje zašto Lajbnic odustaje od nasleđa mathesisa i prelazi na proučavanje jezika i kombinatorike
There have been many attempts to develop such a language already in Leibniz’s time, what makes Leibniz stand out among them is an attempt to secure the foundations of such a language in a philosophical manner – the roots of Leibniz’s philosophical grounding of a lingua universalis have a Cartesian basis
Despite the fact that he criticized Descartes’ quest for universal knowledge from the days of the Regulae, Leibniz took up the basic motives of such pursuits when developing his own universal characteristic in the Ars Combinatoria in 1666
Summary
Prvi koreni potrage za mathesisom nalaze se daleko pre Dekarta i duboko određuju njegovo vlastito delo. Zato se njen fundament mora izvesti iz samog znanja, znanja na kojem počivaju i druge nauke: „Ta se nauka može nazvati ne nekim stranim nazivom, već jednim starim i provjerenim imenom, to je sveopštom matematikom, jer ona u sebi sadrži sve ono u ime čega se druge nauke nazivaju dijelovima matematike.”[14]. Iako ideja prostih priroda neće biti u potpunosti odbačena, one su za Dekarta na ovom stupnju izuzetno problematične, pre svega zbog toga što u Regulae već postoji unutaršnja protivrečnost. Ne samo da Dekart nigde ne daje iscrpan spisak ili opis prostih priroda, nego naturae simplices predstavljaju deo unutrašnje protivrečnosti Regulae budući da one same nemaju nikakav određeni ordo cognoscendi, uprkos tome što bi trebalo da predstavljaju početak spoznaje. Ovaj problem će predstavljati prepreku na koju će iz sasvim drugačijeg ugla naleteti i Dekartov sledbenik, naime, Lajbnic
Sign-in/Register to view highlights & summary Talk to us
Join us for a 30 min session where you can share your feedback and ask us any queries you have
Schedule a callDisclaimer: All third-party content on this website/platform is and will remain the property of their respective owners and is provided on "as is" basis without any warranties, express or implied. Use of third-party content does not indicate any affiliation, sponsorship with or endorsement by them. Any references to third-party content is to identify the corresponding services and shall be considered fair use under The CopyrightLaw.
