Kulturalna polityka Sowietów w latach 20-tych i na początku lat 30-tych XX w. Wybrane zagadnienia

Abstract

Na podstawie wydań tekstów źródłowych oraz plakatów propagandowych, jak również badań sowietologicznych z zakresu transformacji kulturowej w latach 20. autorka opisuje wydarzenia polityczne okresu sowietyzacji na Kaukazie oraz w Azji Środkowej w zakresie zmian kulturowych. W celu przybliżenia przedmiotu badań, jakim jest koncept „ukulturalnienia” wieloetnicznej ludności Związku Sowieckiego, autorka podejmuje się próby zdefiniowania pojęcia „kulturalności” w kontekście bolszewickiej rewolucji kulturalnej w pierwszym okresie sowietyzacji. Komuniści, narzucając własne normy sowieckich kanonów kultury wśród nierosyjskiej ludności Związku Sowieckiego, dopuszczali się eksperymentów społecznych mających na celu wykreowania nowego typu społeczeństwa. Największe kontrowersje budziły kampanie zwalczania tradycyjnych nakryć głowy u kobiet, uznawanych przez bolszewików za „barbarzyństwo azjatyckie”. Tym samym kontynuowali oni zakorzenioną percepcję Wschodu jako jednolitej, zacofanej przestrzeni, wywodzącej się z naukowego dyskursu z czasów carskiej Rosji. Autorka stawia hipotezę, że produktem eksperymentów na polu transformacji kulturowej i polityki genderowej było wytworzenie hybrydowej, dwoistej mentalności – z jednej strony tej eksponowanej, z drugiej – podświadomej, zakorzenionej w dziedzictwie własnej tradycji.